Anatomia pewnego ludobójstwa. Życie i śmierć Buczacza

Buczacz, malownicze miasteczko o bogatej historii, obecnie leżące na terenie Ukrainy, jest miejscem, gdzie przez wieki współżyły trzy różne grupy etniczne: Polacy, Żydzi i Rusini. W swojej książce, ceniony historyk Omer Bartov z dogłębną dokładnością bada sposób, w jaki te społeczności współistniały, tworząc odrębne narracje historyczne, inaczej postrzegając bieżące wydarzenia i odmiennie planując przyszłość. Mimo różnic religijnych i etnicznych, przez stulecia mieszkańcy tego miejsca żyli obok siebie, a Bartov stawia kluczowe pytanie: co doprowadziło do ludobójstwa?

Analizując historię Buczacza, autor skrupulatnie bada, jak narastające napięcia społeczne przerodziły się w brutalność, zdradę i masowe zbrodnie. Nie stroni od krytycznego spojrzenia na politykę polską wobec mniejszości narodowych oraz na ukraiński nacjonalizm przeniknięty ideologią nazistowską. Równocześnie nie unika wspomnienia o trudnych aspektach w społeczności żydowskiej.

Inspiracją do stworzenia tego dzieła stały się wspomnienia matki Bartova, której dzieciństwo w Buczaczu pozostawiło niezatarte ślady. Praca nad książką "Anatomia pewnego ludobójstwa" trwała dwadzieścia lat, a w jej toku autor przeszukiwał liczne archiwa, odkrywał nieznane dokumenty, a także przeprowadzał rozmowy z ocalałymi oraz gromadził setki relacji zebranych jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej. Wszystkie te materiały – dzienniki, sprawozdania, zeznania sądowe oraz wspomnienia – tworzą złożony i głęboki obraz wzajemnych relacji między Polakami, Żydami i Ukraińcami mieszkającymi w Buczaczu.