Kalendarz wieczności

Najnowsza powieść Wasyla Machny, uznanego ukraińskiego poety, prozaika i tłumacza, znanego m.in. z przekładów dzieł Zbigniewa Herberta i Janusza Szubera, przenosi czytelnika w świat, w którym współistnieją elementy mistyczne i mitologiczne. Fabuła tej powieści rozciąga się od XVII wieku do współczesności, obejmując przestrzeń od Stambułu po Galicję, gdzie wyraźnie odcisnęły się piętno zimnowojennego podziału i wpływy ZSRR. Machno mistrzowsko splata trzy różne okresy czasu, tworząc oryginalną powieść historyczną, w której historia jest opowiedziana w sposób nielinearny. Jak mówi autor, wszyscy jesteśmy zakotwiczeni w kalendarzu wieczności, co sprawia, że nasze życie jest częścią tego ponadczasowego kalendarza, niezależnie od aktualnej epoki. Powieść ta, w dobie globalizacji, stanowi swoisty pochwała dla lokalności i duchowości z niej płynącej.

Jestem związany z twórczością Wasyla Machny od dwóch dekad, odkąd poznałem go tuż przed jego wyjazdem z Tarnopola do Nowego Jorku, gdzie mieszka obecnie. Przez lata tłumaczyłem jego poezję, eseje i opowiadania, i wiem, że prace nad Kalendarzem wieczności, choć być może nieuświadomione, trwały już od dawna. Pomimo tego, powieść ta okazała się niespodzianką w literaturze ukraińskiej, przypominając swoją skalą i uniwersalnym przesłaniem ukraińskie Buddenbrooków. Dzięki umiejętnemu ukryciu swoich osobistych powiązań z terenami między Czortkowem, Jazłowcem a Mytnicą, autor stworzył epicką opowieść ukazującą losy licznych rodzin, narodów i imperiów, od osmańskiego po radzieckie. Ta głęboko humanistyczna i ekumeniczna książka emanuje poetycką wrażliwością, którą Machno przekazuje w dyskretny, lecz niezwykle istotny sposób.

- Bohdan Zadura