Gdy myśli do Majdanka wracają

Wspomnienia lekarki z obozu koncentracyjnego w Lublinie przedstawiają poruszającą historię Stefanii Perzanowskiej, której życie gwałtownie odmieniło się, gdy została aresztowana przez niemieckie władze za działalność w ruchu oporu w 1942 roku. Zawodowa internistka, po dwóch miesiącach spędzonych w radomskim więzieniu, została w styczniu 1943 roku przewieziona do berlińskiego obozu koncentracyjnego w Lublinie, znanego jako Majdanek. Tam zorganizowała i prowadziła szpital dla kobiet, działając na rzecz ratowania życia i zdrowia współwięźniarek, niejednokrotnie pod osłoną tajemnicy. Jej heroiczne wysiłki obejmowały potajemne zdobywanie niezbędnych leków i ukrywanie przed władzami obozu kobiet, które nie były zdolne do pracy.

W 1965 roku Stefania Perzanowska uczestniczyła w konkursie na wspomnienia o obozie, zorganizowanym przez Państwowe Muzeum na Majdanku. Jej praca zdobyła uznanie i została opublikowana w 1970 roku. Wydanie drugie, pod tytułem "Gdy myśli do Majdanka wracają", zostało porównane z dawnym maszynopisem autorki, co pozwala na nowo spojrzeć na jej proces twórczy. Książka wzbogacona została o niepublikowane wcześniej grypsy z obozu oraz fotografie rodzinne.

W jednej z audycji radiowych w Radiu Lublin, Stefania Perzanowska przytoczyła słowa wiceministra Rusinka, które w pełni oddają istotę jej pracy: „Pamiętajcie, że przecież wy jesteście jedynymi, żywymi świadkami tamtych czasów i tamtych zbrodni i to, co napisaliście, i to, co napiszecie, pozostanie na zawsze dokumentem historycznym. Prawda historyczna musi być udokumentowana waszym pisaniem”. To przesłanie kryje sens książki Perzanowskiej, jak i wielu innych, które niosą świadectwo o tragedii obozowej.