Babel. Człowiek bez losu

Mistrzowskie umiejętności otwierania opowieści przypisywano mu z niebywałym uznaniem, twierdząc, że od czasów Gogola Rosja nie widziała równie biegłego stylisty. Choć pochodził z kupieckiej rodziny żydowskiej, potrafił wplatać elementy fikcyjne w swoje biograficzne narracje, kreując wizerunek rewolucyjnego pisarza sowieckiego. Publikując swoje prace w prasie kijowskiej, petersburskiej i odeskiej, zdobył prawdziwe uznanie, gdy jego teksty zaczęły ukazywać się w moskiewskich wydawnictwach. W wieku trzydziestu dwóch lat osiągnął szczyt sławy, choć od tego momentu jego gwiazda na sowieckim niebie zaczęła blaknąć.

Dla Babla, jego talent stał się bezużyteczny w coraz bardziej klarownym świecie komunizmu, który nabierał wyrazistych konturów w dekadę po rewolucyjnym przewrocie. Jak sam to określał, stał się mistrzem milczenia, za co przyszło mu zapłacić najwyższą cenę. Zginął 27 stycznia 1940 roku z polecenia Stalina, i mimo że jego dzieła takie jak "Opowiadania odeskie" czy "Armia Konna" weszły do kanonu światowej literatury, w Moskwie nie pozostawiono mu ani grobu, ani pomnika, ani choćby tablicy upamiętniającej.

Aleksander Kaczorowski stanął przed trudnym zadaniem przedstawienia życia pisarza, który nieustannie balansował pomiędzy prawdą a fikcją. Wielu faktów z jego biografii nie udało się zweryfikować, a Babel skutecznie zacierał swoje ślady. Był pełen sprzeczności - dążył do bycia pisarzem sowieckim, a zarazem pragnął mieszkać we Francji; chciał być zarówno czekistą, jak i intelektualistą; Żydem, a jednocześnie budionnowcem; kosmopolitą i radzieckim obywatelem. Mimo to, wiara w literaturę nie opuszczała go do końca jego dni.