T.S. Eliot - sylwetka autora

Amerykańsko-brytyjski poeta, dramaturg i eseista, będący jednym z czołowych przedstawicieli modernizmu, od 1914 roku zamieszkiwał Anglię. W 1948 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Eliot, urodzony w Stanach Zjednoczonych, był synem Henry'ego Ware'a Eliota, przedsiębiorcy i filantropa, oraz Charlotte Champe Stearns Eliot, nauczycielki i poetki. W 1927 roku przyjął brytyjskie obywatelstwo i nawrócił się na anglikanizm. Jego edukacja obejmowała naukę w Smith Academy w St. Louis oraz Milton Academy w Massachusetts, a także studia na uniwersytetach w USA (Harvard), Anglii (Oxford) oraz Francji (Uniwersytet Paryski). Eliot był żonaty z Vivienne Haigh-Wood od 1915 do 1932 roku, a później, w 1957 roku, poślubił Esmé Valerie Fletcher.

Profesjonalnie większość życia spędził pracując w londyńskim banku Lloyds oraz wydawnictwie Faber and Gwyer, które później przekształciło się w Faber and Faber. Początkowo jego twórczość była pod silnym wpływem Ezry Pounda. W 1922 roku założył czasopismo "The Criterion", które funkcjonowało do 1939 roku, i szybko stało się jednym z najważniejszych pism krytycznych zajmujących się tematyką społeczną, polityczną i kulturalną. Po jego śmierci 4 lutego 1965 roku w Opactwie Westminsterskim odbyło się nabożeństwo żałobne.

W poezji Eliota często pojawiają się motywy egzystencjalnego zagubienia człowieka współczesnego. Jego twórczość łączy elementy awangardowe i tradycyjne, czerpiąc z europejskiego oraz orientalnego dziedzictwa kulturowego, w tym z nauk Buddy. Już w debiutanckim tomie "Prufrock i inne obserwacje" z 1917 roku zapowiadał się wielki talent Eliota. W "Pieśni miłosnej J. Alfreda Prufrocka" znalazły się techniki, które później pojawiły się w "Ziemi jałowej", takie jak zapisywanie obcych głosów i tworzenie pozornie niespójnych sekwencji. Jego bohater, postać współczesna, jest pozbawiony heroizmu i zagubiony, nie mając ochoty walczyć ani podążać śladami Hamleta.

W 1919 roku ukazał się zbiór "Wiersze", w których znajdują się utwory takie jak "Hipopotam" czy "Gerontion", a także "Sweeney wśród słowików", wnoszący nową tonację do poezji Eliota. W jego twórczości często dostrzec można fascynację brzydotą i zniszczeniem. Bohaterowie Eliota są zmęczeni, starzeją się bez woli działania. Przyszłość, jak pokazuje poeta w późniejszych wierszach, jest wizją nadchodzącej zagłady, z której przetrwać mogą jedynie nieliczne, najlepiej przystosowane organizmy.

Najsłynniejszym dziełem Eliota jest "Ziemia jałowa", uznawana za jedno z najważniejszych poematów XX wieku. Inspiracją do jego napisania była lektura "Złotej gałęzi" Jamesa George’a Frazera i poematu Browninga "Sir Roland pod Mroczną Wieżą stanął". Eliot adaptował w swojej twórczości techniki narracyjne monologu dramatycznego. "Próżni ludzie" stanowią swego rodzaju kodę do "Ziemi jałowej". Z czasem, w twórczości Eliota nasilały się inspiracje chrześcijańskie.

Ostatnim wielkim dziełem jego liryki były "Cztery kwartety", skomponowane wokół powtarzających się motywów, które ukazują pogodzenie paradoksów czasu i wieczności. Po "Ziemi jałowej", "Wydrążonych ludziach" i poemacie "Popielec", Eliot skoncentrował się na teatrze poetyckim, tworząc takie sztuki jak "Mord w katedrze", "Zjazd rodzinny" oraz "Coctail party".

Eliot uważał, że poeta powinien być jednocześnie krytykiem literackim z pełną świadomością swojej drogi artystycznej i tradycji. Zawarł swoje poglądy w tomach szkiców takich jak "Święty gaj" i "Eseje wybrane". Był związany z Nową Krytyką, a z czasem stał się bardziej sceptyczny wobec nowatorstwa w literaturze, opowiadając się za solidną edukacją humanistyczną artystów.