Paweł Hertz - sylwetka autora

Paweł Hertz, znany polski pisarz, poeta, tłumacz i wydawca, urodził się w rodzinie żydowskiej, która przeszła proces polonizacji. Jego rodzicami byli Michał Hertz i Paulina Turower. Uczęszczał do Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, lecz ostatecznie zrezygnował z edukacji formalnej, nigdy nie przystępując do egzaminu maturalnego. W latach 1935–1937 podróżował po Austrii i Włoszech, a towarzyszył mu wówczas m.in. Jarosław Iwaszkiewicz. Pod koniec 1937 roku zamieszkał w Paryżu, gdzie studiował na Écoles des Hautes Études Internationales. Wówczas, w kręgu homoseksualistów, zyskał przydomek „księżniczki Izraela”.

Latem 1939 roku Hertz wrócił do Polski, a po wybuchu II wojny światowej udał się przez majątek Stradecz do Lwowa. Tam, w styczniu 1940, został aresztowany przez Rosjan i kolejno przetrzymywany w więzieniach w Zamarstynowie, Chersoniu i Dniepropietrowsku, by w końcu trafić do obozu w Iwdielu na Syberii. Po zawarciu układu Sikorski-Majski i uzyskaniu amnestii dotarł do delegatury polskiej w Ałma Acie. Od 1942 współorganizował szkoły polskie w Kirgizji i pełnił funkcję przedstawiciela Ambasady RP. Po zerwaniu stosunków dyplomatycznych między rządem RP a ZSRR został ponownie aresztowany. Po uwolnieniu pracował jako bibliotekarz i bibliograf w Samarkandzie aż do jesieni 1944 roku. Swoje doświadczenia z tego okresu opisał w książce „Sedan” (1948).

Po powrocie do Polski w grudniu 1945 roku zamieszkał w Łodzi, a w 1949 przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował działalność twórczą oraz pracował jako redaktor. Od 1945 współpracował z tygodnikiem „Kuźnica” i wstąpił do PPR, która po roku 1948 przekształciła się w PZPR, z której wystąpił w 1957 roku, stając się opozycjonistą. W marcu 1964 był jednym z sygnatariuszy Listu 34, który bronił wolności słowa. W 1969 roku dołączył do zarządu Polskiego PEN Clubu. W kolejnych latach pełnił funkcje w Związku Literatów Polskich.

Hertz, który zdecydował się na chrzest w wieku 60 lat, działał także w Radzie Duszpasterstwa Środowisk Twórczych i Radzie do Spraw Stosunków Polsko-Żydowskich przy prezydencie RP. Był także członkiem korespondencyjnym Institut für die Wissenschaften vom Menschen w Wiedniu. Jego śmierć zakończyła bogate życie twórcze i intelektualne, a pochowano go na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Literacki debiut Pawła Hertza miał miejsce, gdy miał zaledwie 16 lat, kiedy to opublikował wiersz „Popiół” w „Wiadomościach Literackich”. W 1935 roku, w wieku 17 lat, wydał swój pierwszy tom wierszy „Nocna muzyka”. Jego utwory i literackie szkice publikowane były w wielu czasopismach, takich jak „Tygodnik Powszechny” i „Nowa Kultura”. Jego życie i działalność były splecione z innymi wybitnymi twórcami, z którymi dzielił przyjaźń, jak Jarosław Iwaszkiewicz, Czesław Miłosz czy Antoni Sobański. Przez lata wspierano również jego działalność redaktorską, dzięki której powstały liczne edycje i reprinty polskiej literatury.

Hertz wniósł także istotny wkład jako tłumacz, przekładając dzieła takich autorów jak Anna Achmatowa, Josif Brodski czy Marcel Proust. Za swoje dokonania otrzymał wiele nagród i wyróżnień, pozostawiając po sobie trwały ślad w kulturze polskiej.