Edward Woyniłłowicz - sylwetka autora

Edward Antoni Leonard Woyniłłowicz, znany także pod białoruską pisownią jako Edvard Vajniłovič, przyszedł na świat 13 października 1847 roku w majątku Ślepianka nieopodal Mińska, które obecnie znajduje się na terenie Białorusi. Zmarł 16 czerwca 1928 roku w Bydgoszczy. Woyniłłowicz był wybitnym polsko-białoruskim działaczem społecznym i gospodarczym, a także fundatorem kościoła św. Szymona i św. Heleny w Mińsku. Znany jest również jako Sługa Boży Kościoła katolickiego.

Urodził się w wpływowej rodzinie ziemiańskiej Adama i Anny z domu Wańkowicz. Rodzina Woyniłłowiczów, związana z herbem Syrokomla odmienna, posiadała od XVII wieku znaczne dobra ziemskie, a ich główną rezydencją był pałac w Sawiczach, niedaleko Nieświeża. Edward otrzymał solidne wykształcenie, najpierw domowe, a następnie ukończył renomowane Gimnazjum w Słucku oraz Petersburski Instytut Technologiczny. Po stażu w dzisiejszych Niemczech pracował jako inżynier fabryczny w Petersburgu.

Na początku XX wieku Woyniłłowicz aktywnie zaangażował się w białoruski ruch narodowy, wspierając go finansowo. Jednak z czasem wycofał się, gdy zaczął przeważać w nim nurt lewicowy. Jako mecenas, finansował nie tylko budowę kościołów, ale także cerkwi prawosławnych i wspierał obronę praw Żydów oraz Tatarów-muzułmanów w Klecku. Woyniłłowicz przyczynił się do stworzenia pierwszego białoruskiego wydawnictwa „Zahlanie sonca i u nasza vakonca”, a także czasopism, takich jak „Łuczynka” i „Sacha” oraz gazety „Nasza Niva”.

Był też zwolennikiem powstania Białoruskiej Republiki Ludowej w 1918 roku, brał udział w jej Radzie, a jego dom w Słucku stał się miejscem spotkań powstańców słuckich. Ze swoją żoną Olimpią z domu Uzłowskich miał dwoje dzieci: córkę Helenę i syna Szymona. Na ich cześć ufundował kościół w Mińsku, który nosił imię ich patronów.

Po przejęciu Mińszczyzny przez bolszewików w październiku 1920 roku, Woyniłłowicz przeniósł się do Bydgoszczy. Marian Zdziechowski wyjawił, że linia graniczna ustalona przez polskich delegatów w Rydze celowo pozostawiła majątek Woyniłłowicza po stronie sowieckiej, co zmusiło go do emigracji. Ostatnie lata spędził w Bydgoszczy pod adresem ulica Zamoyskiego 4, gdzie zmarł w 1928 roku. Pochowany jest na Cmentarzu Starofarnym, a jego nagrobek zawiera słowa wyrażające żal z powodu utraty ojczyzny.

Arcybiskupstwo mińsko-mohylewskie zainicjowało proces beatyfikacyjny Woyniłłowicza, a Stolica Apostolska dała na to zgodę w 2015 roku, wydając „Nihil obstat”. Proces na szczeblu diecezjalnym rozpoczął się 10 kwietnia 2016 roku uroczystą mszą świętą w kościele św. Szymona i św. Heleny w Mińsku, celebrowaną przez arcybiskupa Tadeusza Kondrusiewicza. Jest to pierwszy tego typu proces w historii Białorusi, a Woyniłłowicz uzyskał tytuł Sługi Bożego.