Życie bez złudzeń

Książka „Życie bez złudzeń” to starannie zebrana kolekcja esejów, które powstawały od lat 90. XX wieku, aż po pierwsze dziesięciolecie XXI wieku. Dzieło to oferuje refleksję nad przyczynami oraz długotrwałymi wpływami błędów popełnionych w tym okresie. Autor zagłębia się w analizę zarówno decyzji podejmowanych przez polityków, jak i społecznej pasywności, która często przyczyniała się do tych niepowodzeń. Trudno było niektórych z tych błędów uniknąć, biorąc pod uwagę, że III Rzeczpospolita zrodziła się w niezwykle trudnych warunkach: pod dużą presją zewnętrzną i uzależnieniem nie tylko od sowieckiego imperium, ale także od sceptycznie nastawionego do geopolitycznych zmian Zachodu. Warto również pamiętać o gospodarczym upadku Polski lat 80., uzależnionej od zagranicznych kredytów i konieczności umorzenia niespłaconych długów.

Jednak jednym z głównych wyzwań było, i w pewnym sensie nadal pozostaje, zniszczenie elit kraju. Były one dosłownie eliminowane podczas II wojny światowej przez oba totalitarne reżimy: hitlerowskie Niemcy i stalinowski Związek Sowiecki. Ci z ocalałych często byli poddawani presji duchowej i moralnej degeneracji. W rezultacie, wielu naszych politycznych przywódców brakowało w latach 80. samodzielności myślenia oraz odwagi potrzebnej do wprowadzania zmian. Choć niektórzy starali się naśladować Marszałka Józefa Piłsudskiego, były to jedynie nieudolne kopie jego stylu przywództwa.

Prawdziwe zmiany mogłyby się pojawić, gdyby nowe państwo, które wyłoniło się po 1989 roku, skorzystało z dziedzictwa Solidarności. Pomimo nawoływań Papieża z Polski, późniejszego Świętego Jana Pawła II, bogate idee i osiągnięcia ruchu solidarnościowego z lat 1980-1981 zostały zaprzepaszczone. Być może decydującym czynnikiem był brak wiary w możliwość rzeczywistych zmian oraz przywrócenie Polakom ich własnego kraju.