Wygnanie i powroty. Publicystyka rozproszona z lat 1951–2004. Wolumen 1

Bogaty zbiór pism z lat 1951-2004 oferuje szczegółowy wgląd w życie i twórczość Czesława Miłosza, podkreślając jego decyzję o pozostaniu na emigracji aż do śmierci. Zbiór dzieli się na dwa kluczowe okresy w życiu poety. Pierwszy obejmuje lata 1951-1960, kiedy Miłosz mieszkał we Francji i działał w środowisku „Kultury” paryskiej. Drugi okres rozciąga się od 1960 do 2004 roku i obejmuje czas spędzony w Stanach Zjednoczonych, przede wszystkim na Uniwersytecie w Berkeley, aż po powrót do Polski, gdzie od 1993 roku zamieszkał w Krakowie.

W czasie pobytu we Francji Miłosz starał się odnaleźć równowagę między zadaniami politycznymi, które powierzał mu Jerzy Giedroyc, a własnym głosem poetyckim. Po roku 1980, kiedy to otrzymał Nagrodę Nobla, jego twórczość zyskała większą swobodę tematyczną, obejmującą zagadnienia literatury, religii, kultury masowej, feminizmu, ekologii i uchodźctwa. Pisma te tworzą rozbudowany obraz życia Środkowoeuropejczyka XX wieku, zmagającego się z wpływami europejskiej i amerykańskiej kultury oraz przemianami polityczno-społecznymi po 1989 roku w Polsce i na świecie.

Zbiór składa się z różnorodnych form literackich, takich jak eseje, artykuły, szkice, recenzje, reportaże i listy otwarte. Teksty te, pierwotnie publikowane w „Kulturze” paryskiej, a po 1989 roku w różnych czasopismach krajowych i międzynarodowych, w większości pozostawały dotąd nieznane. Układają się one w swoistą opowieść o losach człowieka wygnanego, który po długim czasie spędzonym na obczyźnie, dzięki nieoczekiwanym zrządzeniom losu, zdołał powrócić do ojczyzny.