Wspomnienia z lat 1893-1923

Zofia Kozłowska-Budkowa (1893-1986) była jedną z najważniejszych postaci w polskiej mediewistyce XX wieku, związana z Uniwersytetem Jagiellońskim i Zakładem Nauk Pomocniczych Historii przez ponad siedem dziesięcioleci. Od 1954 roku pełniła tam funkcję profesora. Była uczennicą znanych badaczy takich jak Stanisław Krzyżanowski, Franciszek Bujak i Władysław Semkowicz. Kozłowska-Budkowa wyróżniała się jako ekspertka w dziedzinie dyplomatyki średniowiecznej, paleografii oraz historiografii, szczególnie rocznikarstwa. Była pionierką nowoczesnych badań nad historią Uniwersytetu Krakowskiego i elit intelektualnych. Jej prace, takie jak "Repertorjum polskich dokumentów doby piastowskiej" z 1937 roku oraz "Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz" z 1978 roku, weszły do kanonu polskiej historiografii.

Jej książka "Wspomnienia z lat 1893-1923" to ostatnia większa praca Kozłowskiej-Budkowej, przygotowana jako maszynopis w roku jej dziewięćdziesiątych urodzin. Dzieło to skrupulatnie odtwarza pierwsze trzy dekady jej życia, tworząc bogaty obraz przełomowego okresu na styku wieków, czasu pierwszej wojny światowej i odzyskania polskiej niepodległości. Kozłowska-Budkowa, będąc bezpośrednim uczestnikiem wielu opisywanych zdarzeń, z ogromną barwnością przedstawiła codzienność z dzieciństwa spędzanego w dworach ziemiańskich, lat nauki w szkołach w Kielcach i Rydze, okres dojrzewania, spotkania z takimi osobistościami jak Ignacy Paderewski i Henryk Sienkiewicz oraz rosnące zainteresowanie polityką i środowiskiem uniwersyteckim.