Ukraina. Wyrwać się z przeszłości

Hrycak w swojej książce o Ukrainie łączy lokalną historię Europy z relacjami z Polską, Białorusią i Rosją, przy czym nie unika aspektów o charakterze globalnym. Autor bada polityczne i społeczne procesy na całym świecie, od Argentyny po Stany Zjednoczone. Pomimo że końcowe etapy pisania miały miejsce w trakcie początkowych miesięcy wojny, Hrycak koncentruje się jednakowo na politycznych, ekonomicznych, społecznych i językowych aspektach. Książka wyróżnia się swoją nowoczesnością, poruszając takie zagadnienia jak dziedzictwo pańszczyzny, korzenie ukraińskiego antysemityzmu oraz różnorodne odcienie nacjonalizmu. Autor analizuje relacje między językiem, narodem i ziemią, polemizując z innymi badaczami, a realia wojenne stają się ostatecznym sprawdzianem prowadzonych rozważań.

Między głównymi rozdziałami, opowiadającymi o historii Ukrainy od czasu chrztu księcia Włodzimierza w 988 roku aż po rozpoczęcie rosyjskiej agresji w 2022 roku, Hrycak umieszcza krótsze eseje. Skupiają się one na wybranych tematach, takich jak zboże, pieśni, pogranicze, przemoc i język. Te wątki łączą się w złożoną, emocjonującą narrację, w której Hrycak, zgodnie z myślą Camusa, zawsze staje po stronie ofiar i bohaterów. Fronty zmieniają się dynamicznie, a terminy tracą swoją jednoznaczność, co wzmaga spiralę przemocy, jaka rzadko gdzie indziej tak się nasila. Ukraina staje się miejscem wielu eksperymentów — etnicznych, politycznych, ekonomicznych i jądrowych, a moralny imperatyw prezentowany przez autora wprowadza czytelnika w bogaty azymut tej opowieści.