Sztuka wojenna w sredniowieczu Tom 3

Pod koniec XV wieku sztuka wojenna przechodziła znaczące przeobrażenia, zwiastując nową epokę, która miała trwać przez kolejne stulecia. Jednym z kluczowych wynalazków tego okresu był bagnet, który zrewolucjonizował taktykę, zamieniając każdego muszkietera w skutecznego pikiniera. Okres od 1494 do 1690 był zdominowany przez „pikę i muszkiet”, co odzwierciedla pierwsze oznaki nowej ery dostrzeżone podczas analizy działań wojennych Szwajcarów. Sławne bitwy pod Grandson i Morat w 1476 roku były przełomowe, ukazując nowy kierunek w taktyce europejskiej.

Pika, choć potężna, nie działała samodzielnie, czego świadomi byli niektórzy taktycy tamtych czasów, jak Machiavelli. Jej porażki w bitwach takich jak pod Marignano i Bicocca podkreślały potrzebę wsparcia przez inne rodzaje broni. Wielkie wojny włoskie przyniosły istotną lekcję — konieczność zastąpienia piki bardziej efektywnym muszkietem, bronią, która zyskała na znaczeniu dzięki husytom prowadzonym przez Zizkę.

Przełomowym momentem było połączenie piki i muszkietu w sześćsetletnim „regimencie”, co symbolizuje początek nowej ery w strategii wojennej. Jednakże, mimo dominacji obu broni, inne elementy wciąż odnajdywały swoje miejsce na polu walki. Działa polowe zaczynały zdobywać przewagę, a kawaleria przekształcała się, porzucając zbędne ciężary pancerza na rzecz lepszej mobilności. Około 1560 roku zbrojny przeobraził się w demi-lansjera, uwalniając nogi od ciężkich osłon, a następnie w XVII wieku jako kirasjer, wyposażony jedynie w napiersnik i naplecznik, osiągnął nowy poziom skuteczności na polu bitwy.