Sztetl. Rozkwit i upadek żydowskich miasteczek na Kresach Wschodnich

Sztetle XVIII i XIX wieku były domem dla przeważającej części żydowskiej społeczności w Europie Wschodniej, ale przez długi czas ich historia pozostawała niedoceniona i niezrozumiana. Yohanan Petrovsky-Shtern przedstawia teraz pierwszą kompleksową opowieść o społecznym, gospodarczym i kulturowym rozwoju tych miejscowości oraz ich mieszkańców. Książka obala popularny wizerunek sztetli jako biednych i targanych konfliktami wiosek, pokazując, że w okresie swojej świetności, od końca XVIII do lat czterdziestych XIX wieku, sztetle kwitły jak żadne inne społeczności żydowskie w Europie.

Autor przywraca do życia złoty wiek sztetli, korzystając z nieznanych wcześniej materiałów archiwalnych. Sztetl można opisać jako prywatne miasteczko należące do polskiego magnata, działające pod administracyjnym nadzorem carskiej Rosji, a jego gospodarcza egzystencja była głęboko związana z działalnością Żydów. Petrovsky-Shtern wyjaśnia, że o sukcesie sztetli jako miast targowych i ich późniejszym upadku decydowała ta skomplikowana pozycja w układzie sił. Odmalowuje on zróżnicowany obraz społeczności sztetlu, pokazując, jak rosyjscy urzędnicy starali się zdefiniować te miejsca w ramach imperium, a żydowscy kupcy sprowadzali towary z różnych stron Europy i Bliskiego Wschodu.

Dalej autor przedstawia codzienne życie w sztetlach, od domowego zacisza, przez sklepy i karczmy, po życie religijne, które tętniło na tle barwnego targowiska, gdzie spotykali się przedstawiciele różnych narodowości i grup społecznych. Ta bogato ilustrowana opowieść, wzbogacona o unikatowe zdjęcia archiwalne i reprodukcje dzieł sztuki, odtwarza sztetl w nowym świetle, odkrywając, jak głęboko jego okres rozkwitu wpływa na wspólną pamięć Żydów aż do dziś.