Słoneczne gospodarstwo. Szkice o literaturze polskiej. Tom 1

Prezentowany czytelnikom wybór prac Jana Tomkowskiego pod tytułem "Słoneczne gospodarstwo. Szkice o literaturze polskiej" to zbiór studiów, szkiców oraz krótkich artykułów pisanych na przestrzeni ostatnich czterech dekad. Wszystkie teksty skupiają się na literaturze polskiej. Wczesne prace, pochodzące jeszcze z lat 70. i 80. XX wieku, dotyczą europejskiej mistyki i jej wpływu na poezję romantyczną. Już wtedy Tomkowski postrzegał XIX wiek jako zintegrowaną całość, poszukując w drugiej połowie tego stulecia oznak zainteresowania kwestiami metafizycznymi, zjawiskami paranormalnymi oraz teorią snów. Z tego punktu widzenia szczególnie fascynująca była dla niego twórczość Bolesława Prusa. Teksty dotyczące ówczesnej poezji, często krytykowanej przez pozytywistycznych krytyków literackich, miały na celu rehabilitację niesłusznie zaniedbanej dziedziny artystycznej. Studia nad literaturą polską XIX wieku zostały uzupełnione analizami dotyczącymi takich autorów jak Miriam, Żeromski, Miciński, a zwłaszcza Wyspiański.

Tomkowski, koncentrując się na bogatej literaturze XIX wieku, postrzeganej jako złota epoka panowania książki w społeczeństwie (z Biblioteką jako jej symbolem przeciwstawionym do reszty świata), systematycznie publikował również swoje przemyślenia na temat poezji i prozy XX wieku. Nie ograniczał się przy tym do twórczości jednego pisarza, gatunku ani kierunku. Jego celem było stworzenie spójnego obrazu epoki; dlatego pisząc o nowatorach okresu międzywojennego, takich jak Gombrowicz czy Schulz, doceniał również kontynuatorów tradycji, w tym Dąbrowską. Spośród poetów powojennych szczególną uwagę zwracał na lirykę Herberta, Grochowiaka, Rymkiewicza. Polski esej, z Norwidem na czele, był również częstym tematem jego refleksji.

Choć głównym przedmiotem badań Tomkowskiego były wieki XIX i XX, od czasu do czasu podejmował tematy nietypowe, analizując dzieła Reja i Kochanowskiego, a także opisując barwny świat staropolskiej kuchni uwieczniony w literaturze.

Pierwszy tom zbioru obejmuje szkice odnoszące się do literatury staropolskiej, romantycznej, pozytywistycznej, aż do twórczości Prusa.