Ślachta. Historie z podlasko-mazowieckiego pogranicza

Od wieków, na pograniczu Mazowsza i Podlasia, istniała wyjątkowa społeczność: drobna szlachta. Nie byli oni ani pańszczyźnianymi chłopami, ani możnowładcami, lecz stanowili unikalną grupę, żyjąc i pracując na własnej ziemi niezależnie od zmieniających się rządów. Maciej Falkowski zabiera nas w fascynującą podróż do ich świata, oferując nowatorskie spojrzenie na historię Polski XIX i XX wieku.

Jako dziecko, autor wsłuchiwał się w opowieści swojej babci, które działały na wyobraźnię niczym filmowe obrazy. Widział w nich „Ruskiego” grającego na bałałajce i płoszącego konie nad rzeczką Brok w 1940 lub 1941 roku oraz lalkę przekazaną przez Żydówkę jego prababci w podziękowaniu za pomoc w przekraczaniu granicy. Te historie, pełne dramatycznych momentów, takich jak swąd kul czy jęki rannych w polowym szpitalu ulokowanym w kościele jesienią 1939 roku, tworzą głęboko poruszający kolaż wspomnień.

Z biegiem lat te chaotyczne obrazy ułożyły się w jednolitą opowieść, która stanowi kronikę losów trzech pokoleń żyjących w pierwszej połowie XX wieku na tym specyficznym obszarze. Zrozumienie ich opowieści wymagało uwzględnienia nie tylko historycznego kontekstu, ale i lokalnych uwarunkowań.

Region, który Falkowski opisuje, nie widnieje na współczesnych mapach, lecz żyje w świadomości mieszkańców Zambrowa, Wysokiego Mazowieckiego i Łomży. To tutaj Mazowsze spotyka się z Podlasiem, a na tę unikalną mieszankę ogromny wpływ miała drobna szlachta. Ich silne przywiązanie do ziemi i katolickiej wiary, a także nieufność do świata zewnętrznego, ukształtowały charakter i tożsamość tego regionu. Ta książka jest opowieścią o nich i o ich dziedzictwie.