Psychoanaliza a religia

Erich Fromm, opisując swoje poglądy, przedstawia religię jako szeroki system przekonań, który oferuje grupie ludzi sposób myślenia i działania, pełniąc funkcję zarówno przewodnika, jak i obiektu czci. Według Fromma, religia nie ogranicza się jedynie do wielkich systemów monoteistycznych, ale obejmuje również wiarę w ideologie, partie czy przywódców.

Fromm wprowadza podział religii na autorytarne i humanistyczne. W systemach autorytarnych najważniejsze są posłuszeństwo i podporządkowanie, z jednoczesnym uzmysłowieniem sobie swojej małości wobec Boga. Z kolei religie humanistyczne koncentrują się na człowieku, jego rozwoju, miłości i jedności ze światem. W tym kontekście Bóg symbolizuje moc ludzkiego ducha, a nie władzę nad nim.

Zauważa również, że choć występuje pewne napięcie między religią a psychoanalizą, nie stanowi ono wzajemnej groźby. Fromm argumentuje, że symboliczny język religijnych mitów oraz snów jest zgrany i harmonijny. Psychoanaliza pomija kwestię afirmacji lub negacji istnienia Boga, skupiając się raczej na badaniu ludzkich zachowań. Postrzeganie symbolu Boga jedynie jako religijnego ujmuje jego głębszy wymiar, którym jest problematyka ludzka.