Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku

Pierwsze powojenne lata w Polsce i Czechosłowacji charakteryzowały się odmiennymi systemami politycznymi. W Polsce, za zgodą państw alianckich, reżim komunistyczny został wprowadzony brutalnie i zdecydowanie, eliminując polityczne ugrupowania emigracyjne z udziału w rządzeniu krajem. Z kolei w Czechosłowacji istniał system Frontu Narodowego, który włączył do współpracy niekomunistyczne ugrupowania lewicowe i centrowe z emigracji. O ile w Polsce przejmowanie władzy przez komunistów nastąpiło stopniowo i trwało od 1944 do 1947 roku, o tyle w Czechosłowacji komuniści przejęli pełnię władzy w lutym 1948 roku przez gwałtowny przewrót trwający zaledwie kilka dni.

W prezentowanym tomie Norbert Wójtowicz podjął próbę oceny tych wydarzeń, znanych w czechosłowackiej propagandzie jako "zwycięski luty", analizując polskie reakcje i wypowiedzi z tego okresu. Opracowanie nie ogranicza się jedynie do opisu samego przewrotu, ale obejmuje także czas go poprzedzający oraz wybrane jego konsekwencje. Wybór źródeł, dokonany przez autora, obejmuje dokumenty z okresu od października 1947 do lutego 1949 roku, w tym archiwalia z polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych w Pradze, Bratysławie i Ostrawie, które zgromadzono w AMSZ w Warszawie. Wartościowym uzupełnieniem dla tych materiałów są dokumenty Wydziału Zagranicznego KC PPR i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej przechowywane w AAN, a także raporty z AIPN, w tym meldunki dyrektora Departamentu VII Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz raporty polskiego attaché wojskowego w Pradze.