Pretorianie. Rozkwit i upadek rzymskiej gwardii cesarskiej

Pretorianie stanowili najbardziej uprzywilejowaną grupę wśród rzymskich wojsk. Otrzymywali najwyższe wynagrodzenie, ich okres służby był najkrótszy, a warunki, w jakich przyszło im działać, były najlepsze. Dzięki wysokiemu statusowi przewyższali inne jednostki militarne, a ich znaczenie wzrosło do kluczowego poziomu w strukturach władzy cesarskiej po formalnej aprobacie przez cesarza Augusta ponad dwa wieki wcześniej. Rozpoczęcie kariery w gwardii pretoriańskiej miało ogromne znaczenie dla każdego żołnierza, otwierając drogę do elity najpotężniejszej armii starożytności. Nawet po zakończeniu służby członkowie tej formacji cieszyli się uznaniem w swoich wspólnotach jako cywile, a rzymscy żołnierze byli postrzegani jako ucieleśnienie potęgi imperium.

Ambicje prefektów pretorianów rosły, gdy tylko pojawiła się okazja, często próbując wypełnić próżnię pozostawioną przez słabszych władców. Sejan, prefekt pretorianów, próbował przejąć władzę, korzystając z dobrowolnego wygnania cesarza Tyberiusza na Capri. Z kolei katastrofalne rządy Kaliguli zakończyły się jego zamachem w 41 roku, po którym pretorianie proklamowali Klaudiusza cesarzem. Podobny los spotkał Nerona, który po utracie ich poparcia w 68 roku popełnił samobójstwo. W czasie wojny domowej w latach 68-69 pretorianie odegrali kluczową rolę w starciach wewnętrznych, często działając we własnym interesie. Prefekci pretorianów stali się wpływowymi postaciami w tym skomplikowanym okresie, które nierzadko kształtowały bieg historii Rzymu.