Pisma T.2 Powieści. Publicystyka powojenna

Czesław Straszewicz (1904-1963) to jedna z czołowych postaci polskiej literatury XX wieku, znany nie tylko jako prozaik, ale także jako radiowiec. W okresie międzywojennym Straszewicz zyskał uznanie dzięki publikacji dwóch zbiorów opowiadań oraz dwóch powieści, współpracował także z czasopismami „Prosto z Mostu” i „Polityką”. Po wybuchu II wojny światowej zmuszony był do emigracji, gdzie nawiązał współpracę z Radiem Wolna Europa oraz pismem „Kultura”. W 1953 roku wydał swoją najbardziej znaną powieść "Turyści z bocianich gniazd", a zmarł w Montevideo, w Urugwaju.

Chociaż niektórzy krytycy i komentatorzy podkreślali, że praca w radiu mogła negatywnie wpłynąć na twórczość Straszewicza, rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Radio stało się dla niego przestrzenią, która umożliwiła mu twórczą aktywność, szczególnie ważną w przypadku emigranta. Dzięki wsparciu Giedroycia i Nowaka-Jeziorańskiego, Straszewicz odnajdywał nowe pokłady energii i z sukcesem dawnej kariery kontynuował pracę twórczą na odległość z wyimaginowanymi słuchaczami w Polsce.

Książka Straszewicza jest niezbędna nie tylko dla literatury, ale i dla zrozumienia historii oraz krytyki literackiej. Umożliwia głębsze zrozumienie powojennej Polski dzięki odwołaniu do źródeł pisanych poza krajami Układu Warszawskiego. Drugi tom prac Straszewicza skupia się głównie na formach publicystycznych, które w przeciwieństwie do fikcji literackiej, mają aspiracje przedstawiania rzeczywistości w sposób konkretny i prawdziwy. Z tego względu jest to nie tylko istotne w sensie metaliterackim, ale także jako bezpośrednie źródło informacji o realiach społecznych i historycznych, jak zauważa prof. Dorota Heck.

Edycja Pism Straszewicza to także szansa na poznanie ludzi, z którymi pisarz przez całe życie się przyjaźnił, oraz projektów, w których uczestniczył. Dzięki jego tekstom i wspomnieniom zyskujemy okazję do zajrzenia za kulisy wielu istotnych wydarzeń, których był świadkiem, co podkreśla prof. Konrad Tatarowski. Straszewicz nie tylko pisał o rzeczywistości, ale w niej aktywnie uczestniczył, zostawiając istotne świadectwo swoich czasów.