Pakt diabłów

Umowa między Hitlerem a Stalinem była w mocy tak długo, jak długo przynosiła korzyści obu stronom. Adolf Hitler wyrażał przekonanie, że sojusz ten służy jego celom. Tymczasem Józef Stalin, uważając się za zręczniejszego polityka, twierdził, że to on przechytrzył niemieckiego dyktatora. Niezależnie od taktycznych posunięć każdego z nich, obaj byli zjednoczeni w dążeniu do zniszczenia Polski.

23 sierpnia 1939 roku był dniem znamiennym, gdy Stalin wystosował toast za zdrowie Hitlera. Te dwie potężne osobowości, choć nigdy się nie spotkali osobiście, połączyły swoje siły, aby przekształcić geopolit­yczny krajobraz świata. Już 22 września 1939 roku Armia Czerwona i Wehrmacht przeprowadziły wspólną defiladę w niedawno zdobytym polskim Brześciu, a niektóre skutki tego sojuszu były rychłe i tragiczne. Bohaterski generał Plisowski, który bronił twierdzy brzeskiej, zginął w Charkowie kilka miesięcy później.

Na początku wojny Związek Sowiecki i III Rzesza aktywnie współpracowały, dzieląc się technologią i wzmacniając wzajemnie swoje zdolności militarne oraz przemysłowe. Stalin dążył do upadku Zachodu rękami Hitlera, a ten wspierał rozwój nowoczesnej armii sowieckiej. Jednak ich współdziałanie okazało się tymczasowe, bo w końcu musieli stanąć, jak dwóch groźnych drapieżników, w bezpośrednim konflikcie.

Roger Moorhouse w swej pracy ujawnia zakulisowe aspekty Paktu Ribbentrop-Mołotow, który obowiązywał 22 miesiące i zawierał tylko 280 słów – słów, które miały decydujący wpływ na losy ponad 50 milionów ludzi. Jeden z największych skandali XX wieku to fakt, że świat Zachodni zdawał się zapominać o tym przymierzu, rezygnując z prawdy na rzecz politycznych korzyści. Kłamstwa dotyczące tego "diabelskiego" paktu były utrwalane przez dziesięciolecia, a sam Mołotow do końca życia zaprzeczał jego istnieniu.

Norman Davies podkreśla, że żaden inny sojusz nie przyczynił się bardziej do wybuchu II wojny światowej niż pakt nazistowsko-sowiecki z września 1939 roku. Moorhouse, dzięki swojemu dogłębnemu badaniu, jest doskonale przygotowany, by ujawnić mroczne następstwa tej historycznej umowy.