O komunizmie i faszyzmie

Zbiór pism istotnego polityka i publicysty konserwatywnego, odgrywającego kluczową rolę w debatach dotyczących systemu prawnego i politycznego w czasach zaborów oraz w II Rzeczypospolitej. Książka prezentuje jego teksty z lat 20., w których dogłębnie rozważał różne aspekty ideologii komunizmu i faszyzmu, analizując ich wpływ na życie polityczne w Rosji Sowieckiej oraz we Włoszech. W jego oczach te ideologie były wyrazem szerszych tendencji ideowych i społecznych, które wpływały na cały kontynent europejski, nawet jeśli w innych krajach nie przybierały jeszcze tak radykalnych form.

Zdaniem autora, bolszewizm można rozumieć jako swego rodzaju religię, gdyż dąży do znalezienia absolutnej podstawy, która dawałaby mu niepodważalne oparcie, co odnajduje w nauce, a szczególnie w materializmie historycznym. Niemniej jednak, jego zdaniem, nauka nie jest absolutna, przez co bolszewizm zdaje się być pozbawiony stałej, niezachwianej bazy. Budowa państwa bolszewickiego to według niego racjonalistyczne przedsięwzięcie, ponieważ bolszewicy nie opierają się na metafizycznych podstawach, a wyłącznie na przymusie. Kwestionując istnienie takich instytucji jak Kościół, rodzina czy gmina, bolszewicy wydają się skupiać jedynie na destrukcji i dezintegracji.

Rozważając natomiast faszyzm, autor przyznaje, że nie wie, jak dokładnie będzie wyglądała jego przyszłość ani na ile zrealizuje on swoje założenia. Podkreśla jednak, że obecnie uwidacznia się jego dążenie do kontrolowania narodu, likwidacji partii politycznych i unifikacji społeczeństwa. Zauważa również, że osoby niepopierające faszyzmu są systematycznie marginalizowane i wykluczane z życia państwowego.