Na spokojnych wodach. Morderstwa w Sandhamn. Tom 1

„Na spokojnych wodach” to debiutancka powieść Viveci Sten. Książka została wydana w Szwecji jeszcze w 2008 roku. Kontynuacją tego tomu jest książka „Zamknięte kręgi”, której akcja, podobnie jak tomu pierwszego, rozgrywa się na wyspie Sandhamn, u wybrzeży archipelagu sztokholmskiego. Jest to wyspa, na której zimą mieszka zaledwie 120 osób, natomiast latem zapełnia się turystami. Viveca Sten i jej rodzina mają na wyspie domek letni od prawie stu lat, więc doskonale zna okolicę.

Historia zaczyna się, gdy na plaży Sandhamn zostaje znalezione ciało. Wokół jego pasa owinięta jest lina z przymocowaną siecią rybacką. Okazuje się, że to Krister Berggren, który mieszkał w Sztokholmie i pracował w dużym sklepie monopolowym. Policja myśli, że to wypadek, ewentualnie samobójstwo. Chwilę później w hotelu na wyspie zostaje znalezione kolejne ciało – jest to siostrzenica Kristera, Kicki Berggren. Ma ranę na głowie, ale nie to jest przyczyną śmierci, gdyż po podaniu trutki na szczury doznała wylewu krwi do mózgu, co ujawnia sekcja zwłok. To najwyraźniej nie są wypadki. Na miejsce zostaje wezwany inspektor Thomas Andreasson, by poprowadzić śledztwo. Został przeniesiony do sztokholmskiej policji w czasie, gdy z żoną spodziewają się dziecka. Wcześniej pracował na wyspie Sandholmn. Po tym, jak ich dziecko zmarło, małżeństwo nie wytrzymało tego ciosu i się rozwiedli. Thomas wciąż jest z tego powodu bardzo smutny. W policji są braki kadrowe, a niektórzy koledzy są na wakacjach.

Na wyspie dobra znajoma Thomasa, Nora Linde, spędza wakacje razem z rodziną w ich letnim domu. Znają się z przeszłości, kiedy razem uczestniczyli w obozach żeglarskich. Nora zaprasza Thomasa, gdyż widzi, że mężczyzna izoluje się od ludzi ciągle przeżywając śmierci swojej córeczki.

Policja próbuje zrekonstruować ostatnie godziny Kickiego, ale nie idzie im to gładko. Nie ma żadnego punktu zaczepienia ani motywu, dopóki policjanci nie rozmawiają z kolegą Kicki i nie wychodzi na jaw, że może chodzić o pieniądze. Śledczy dowiadują się również, że Kicki odwiedziła pewną osobę mieszkającą na wyspie. Thomas znajduje na miejscu krew z włosami na kaloryferze, a kurtka Kicki wciąż wisi tam na wieszaku na płaszcze. Niestety, nie mogą przesłuchać właściciela domu, gdyż opuścił wyspę. Jego ciało znajduje na plaży Nora, gdy poszła popływać z synami. Ludzie na wyspie są przesłuchiwani. Nabierają podejrzeń wobec pewnego biznesmena, a dzięki śledztwu Nory, która jest prawnikiem w banku, dowiadują się, że popełniono oszustwo. Jest też powiązanie z szefem Kristera Berggrena.

Historia przedstawiona w „Na spokojnych wodach” jest całkowicie zaskakująca, jak na dobry thriller przystało. Viveca Sten napisała naprawdę świetną książkę. Szczególnie podoba mi się słoneczna sceneria, która tak bardzo kontrastuje z mrocznymi morderstwami. Myślę, że Thomas i Nora są bardzo dobrze nakreślonymi postaciami, w których sytuację można bardzo łatwo się wczuć. Viveca dobrze oddała głębię tych postaci. Naprawdę współczułam Norze, kiedy dowiedziałam się o jej problemach dotyczących pracy. Napięcia między Norą a jej mężem są dobrze opisane, podobnie jak środowisko wyspy Sandhamn z jej licznymi turystami. Książka jest naprawdę świetną zapowiedzią serii, mam nadzieję, że w kolejnych tomach będzie tylko ciekawiej.

Książka Viveci Sten „Na spokojnych wodach” oferuje nam podróż na archipelag Sandhamn w Szwecji podczas letnich miesięcy, gdzie turyści i mieszkańcy cieszą się dobrą pogodą i wypoczynkiem nad wodą. Jednak dobry nastrój psuje odkrycie martwego ciała u wybrzeży archipelagu... równie szybko i niespodziewanie pojawia się drugie ciało. Zmniejszona liczba pracowników policji w czasie wakacji nie pomaga zbytnio w śledztwie, a ono utknęło w martwym punkcie. Choć Thomas Andreasson, policjant prowadzący sprawę, ma niewielkie doświadczenie w tej dziedzinie, ma tę zaletę, że bardzo dobrze zna okolicę i mieszkańców Sandhamn. Z pomocą swoich kolegów z pracy i przyjaciółki z dzieciństwa, Nory, będzie starał się rozwikłać fakty, by odkryć, co naprawdę się stało.

Choć pierwsze zwłoki pojawiają się szybko, fabuła dość wolno się rozkręca. Viveca Sten najpierw wprowadza czytelnika w historię, za pomocą sennych opisów archipelagu, i przedstawia głównych bohaterów, których nie ma zbyt wielu. Potem przychodzą fakty, które powoli, w miarę upływu stron, coraz bardziej komplikują sprawę. Styl Sten jest dość prosty i przejrzysty, a autorka utrzymuje równe napięcie, zwłaszcza dzięki zmianom punktu widzenia i narracji, które pozwalają nam być świadkami kluczowych scen, a jednocześnie pozostawiają swobodę w formułowaniu własnych hipotez.

Tropy szybko się mnożą – może to był przemyt, dług lub zwykły zbieg okoliczności? Nie ma zbyt wiele dowodów ani świadków, więc trudno posunąć się do przodu. Śledztwo jest bardzo dobrze skonstruowane, gdyż Viveca Sten poświęca czas na wkomponowanie każdego elementu w codzienne wydarzenia w Sandhamn, co czyni je bardziej wiarygodnymi. Jest to wtargnięcie mrocznej rzeczywistości do wakacyjnego raju. Szczególna uwaga poświęcona jest również głównym bohaterom, w których sytuację czytelnik szybko może się wczuć.

Lekkim rozczarowaniem dla mnie jednak było to, że sprawcę rozpoznałam dość szybko, co nie było aż takie trudno. Nie jest to aż tak zaskakujące, ponieważ postaci jest stosunkowo niewiele (i nie do pomyślenia byłoby, aby sprawca pojawił się znikąd na końcu), ale uznałam, że autorka niezbyt sobie z tym poradziła... i właśnie to przykuło moją uwagę. Mimo tego małego mankamentu, zakończenie jest zaskakujące (znalezienie sprawcy niekoniecznie oznacza dotarcie do sedna sprawy), a kilka zwrotów akcji sprawia, że serce zaczęło mi bić szybciej. Wszystko dzieje się bardzo szybko i praktycznie nie ma czasu na złapanie oddechu.

Podsumowując, „Na spokojnych wodach” to powieść, która bardzo mi się podobała i którą poleciłabym wszystkim fanom nordyckich kryminałów. Tempo jest dość nierówne – bardzo wolne na początku i szybkie na końcu – co oczywiście przyczynia się do budowania napięcia. Jednak zakończenie może wydawać się nieco rozczarowujące, gdyż czytelnik w ciągu kilku stron dostaje wyjaśnienie wszystkiego, co go nurtowało. Nie ma tu szarych stref ani miejsca na wyobraźnię i spekulacje. Nie da się jednak zaprzeczyć, że śledztwo jest niezwykle dobrze skonstruowane, a narracja idealnie do niego dopasowana. Napięcie jest obecne, ale w tle, a opisy postaci i miejsc malują bardzo realistyczny obraz Sandhamn.