Na gorącym uczynku

"Na gorącym uczynku" autorstwa Joanny Jurgały-Jureczki, znanej badaczki i twórczyni bestsellerów o rodzinie Kossaków, to kolekcja pasjonujących felietonów o polskich ikonach kultury, bohaterach oraz autorach lektur szkolnych. Jurgała-Jureczka przedstawia ich w nietypowych momentach, dodając postaciom życia i kolorów, co sprawia, że stają się one sympatią czytelnika. W jej ujęciu duża galeria postaci jest zaskakująca i nietypowa w porównaniu do materiałów szkolnych.

Adam Mickiewicz pokazany jest w perspektywie jego romantycznych relacji i niemożności uczestnictwa w Powstaniu, które było jego marzeniem. Henryk Sienkiewicz, początkowo uznany za wstecznika przez komunistyczną cenzurę, został paradoksalnie ocalony przez Stalina. Julian Przyboś ukazany jest jako próżny koniunkturalista, zaangażowany w relację z uczennicą, co w dzisiejszych czasach mogłoby mieć poważne konsekwencje. Opisuje także Asnyka i Kazimierę Iłłakowiczównę, poetkę i sekretarkę, związanej platonicznie z Piłsudskim.

W książce znajduje się również postać Juliana Ochorowicza, filozofa i wynalazcy, który zajmował się duchami. Chociaż dla wielu był szarlatanem, miał ogromny wpływ na pisarzy, w tym na Reymonta, który bez jego wpływu być może nie stworzyłby "Chłopów", dzieła nagrodzonego Noblem. Jurgała-Jureczka przypomina demonicznego Przybyszewskiego, a także Wyspiańskiego i Konopnicką, kobietę uwodzącą zarówno mężczyzn, jak i kobiety.

Przez swoje podejście, książka stanowi odpowiedź na pytanie Boya-Żeleńskiego o właściwe podejście do postaci historycznych. Nowe życia nadane im przez autorkę świadczą o tym, że warto je odkurzać i odnawiać przymierze z czytelnikami poprzez odkrywanie mało znanych, a czasami ukrywanych faktów, które udało się wygrzebać z archiwów.