Sekret hiszpańskiej pensjonarki

“Sekret hiszpańskiej pensjonarki” to moja pierwsza lektura Eduarda Mendozy. Twórczość tego znanego i cenionego hiszpańskiego pisarza, już dawno miałem na oku, lecz jakoś tak odwlekałem wzięcie się za jego książki. Niesłusznie! Okazuje się, że pan Mendoza pisze lekko, humorystycznie i ciekawie. “Sekret hiszpańskiej pensjonarki” to niezwykła satyryczna książka, która wykorzystuje policyjne tło jako pretekst do opowiedzenia ciekawej historii, w której centrum jest główny bohater. Nazwać go ekscentrykiem, to tak naprawdę jakby nie powiedzieć nic. Jest on lumpem, człowiekiem nadzwyczajnej inteligencji, który myśli “po swojemu”, szaleńcem, ale też niezwykłym pechowcem. Okazuje się w końcu, że nie jest aż tak szalony i ma niezwykłą wprawę w metodach dedukcyjnych. Poznajemy go w momencie, gdy “odsiaduje wyrok” w szpitalu psychiatrycznym, lecz wkrótce wyciągnie go stamtąd przygoda i śledztwo dotyczące zaginięcia mieszkanki internatu mieszczącego się przy szkole prowadzonej przez siostry zakonne.

Można by pomyśleć, że skoro dzieło to oryginalnie ma ponad 40 lat, to humor w nim zawarty może być nieco przestarzały, ale w tym przypadku wcale nie. Jest to humor oparty na grach słownych, ale nie brakuje też slapstickowego humoru typu “ktoś poślizgnął się na skórce od banana”. Nie śmiałem się może na cały głos, ale było kilka momentów, kiedy uśmiechnąłem się pod nosem. W kategorii zabawnych kryminałów, jest to zdecydowanie jedno z najlepszych dzieł z jakimi miałem kiedykolwiek do czynienia. 

Powieść całkowicie szydzi z literatury kryminalnej, wywraca go do góry nogami i pokazuje całą głupotę i ułomność tego gatunku. Mimo nabijania się z tego rodzaju literatury, Eduardo Mendoza prezentuje bardzo znajomą strukturę, opartą na przedstawieniu niemal nierozwiązywalnej zagadki, po której następują śledztwa, a kończą się monologiem śledczego, który “składa całość do kupy”. W tym przypadku czytelnicy mają niewielkie szanse na rozgryzienie zagadki (autor nie zostawia tropów, po których można byłoby się czegokolwiek domyśleć), gdyż nie jest to typowy kryminał. Ale zupełnie to nie przeszkadza - taka dekonstrukcja jest bardzo ciekawa i muszę przyznać, że przy ”Sekrecie hiszpańskiej pensjonarki" bawiłem się przednio, Zdecydowanie sięgnę po pozostałe książki z tej serii. Polecam!

Prawda jest taka, że nie miałam zbyt wiele nadziei na dobrą lekturę sięgając po “Sekret hiszpańskiej pensjonarki”. O ile opis książki do mnie przemawiał, o tyle nieco zniechęciły mnie mieszane opinie na temat twórczości Eduarda Mendozy wśród moich znajomych. Postanowiłam jednak dać szansę temu autorowi i sięgnęłam po pierwszą część serii zwanej “Damskim fryzjerem”.

Fabuła opowiada o bohaterze, który jest poniekąd psychicznie chory, nieco niestabilny i dziwaczny. Zostaje mu powierzona sprawa odnalezienia nastoletniej uczennicy, która znika z internatu będącego pod nadzorem sióstr zakonnych. To kolejne takie zdarzenie, policja więc poszukuje jakiegoś schematu działań porywacza dziewcząt. Z desperacji proszą więc o pomoc głównego bohatera. W nagrodę za rozwiązanie tej tajemniczej zagadki proponuje mu się wolność.

Tak jak stał, bohater zostaje wysłany “na misję”. Wykorzystuje zupełnie niekonwencjonalne metody, aby dotrzeć do zakończenia sprawy. A gdy dociera do prawdy… no cóż, czytelnik może czuć tylko ogromne zdziwienie i zaskoczenie. Obiecuję, że nie będziecie w stanie przewidzieć, jak zakończy się fabuła.

Książka jest krótka - ma zaledwie 200 stron i czyta się ją bardzo szybko. Sposób działania bohatera nieraz wywołuje szczery śmiech. Muszę przyznać, że dawno tak bardzo się nie śmiałam czytając książkę - a to przecież kryminał! Mendoza w “Sekrecie hiszpańskiej pensjonarki” przedstawia jednak kryminał inny, dziwaczny i śmieszny - zupełnie taki jak jego główny bohater-detektyw. Nie mogłam się oderwać od książki, choć to przecież totalne bzdury i bezczelne ośmieszanie wszystkiego - bohatera, gatunku, ba! Nawet i czytelnika!

Naprawdę, bardzo polecam. Bardzo mi się podobała i była czymś innym niż to, co mam w zwyczaju czytać. Kryminały to zupełnie nie moja bajka, tak samo powieści satyryczne. Tutaj jednak Mendoza stworzył coś niemożliwego, bo zachwycił mnie kombinacją tych dwóch gatunków, tworząc porywającą nietuzinkową powieść. Daję 4 i pół gwiazdki i serdecznie polecam. Warto poświęcić jej jedno-dwa popołudnia, bo to doświadczenie jedyne w swoim rodzaju.