Nim Szwejk poszedł na wojnę...

Jaroslav Hašek, czeski mistrz groteski i satyry, wprowadził postać Józefa Szwejka do literatury już w 1911 roku, dając początek jednej z najbardziej rozpoznawalnych i kontrowersyjnych postaci literackich. Powieść "Nim Szwejk poszedł na wojnę..." to trzeci tom z serii niepublikowanych dotąd tekstów autora, który stanowi przedsmak do słynnego dzieła "Przygody dobrego wojaka Szwejka". Jest to zbiór opowieści, w którym Szwejk, człowiek bez wyraźnych emocji i przemyśleń, jakby nieświadomy zbliżającego się koszmaru wojny, pokazuje swoją enigmatyczną naturę. 😉 

Fabuła
W książce "Nim Szwejk poszedł na wojnę...", Hašek kontynuuje temat absurdu wojny i ironii losu, które są silnie obecne w całej jego twórczości. Szwejk, postać pozbawiona realistycznych cech, jest w tym hiperrealistycznym świecie czymś zupełnie niezwykłym. Nie wiemy, jak wyglądał, nie znamy jego myśli, a jednocześnie w tym chaosie wojennym, to właśnie on wydaje się być ostoją normalności – lub wręcz przeciwnie, niesamowicie absurdalnym elementem. Powieść, choć humorystyczna, niesie głęboką refleksję nad irracjonalnością wojny i ludzkiego losu. Czeski autor umiejętnie balansuje na granicy między absurdem a rzeczywistością. Szwejk może bez problemu wysadzić arsenał, a następnie spędzić trzy dni pod gruzami, spokojnie paląc fajkę, co doskonale obrazuje groteskowość jego postaci. Każdy rozdział przesiąknięty jest humorem i ironią, które sprawiają, że wojna jawi się w zupełnie nowym, groteskowym świetle. W mojej ocenie Hašek udowadnia, że nawet w najbardziej poważnych i przerażających momentach życia, człowiek jest w stanie dostrzec absurd i nonsens. 🙂 🙃

Bohaterowie 
Józef Szwejk, główny bohater, to jedna z najbardziej niejednoznacznych postaci w literaturze. Hašek pozostawia go w swego rodzaju zawieszeniu. Czytelnik nie wie, czy Szwejk jest prostodusznym głupcem, sprytnym cwaniakiem, czy może tragiczną postacią z głęboką mądrością ukrytą za jego absurdalnym zachowaniem. Co ciekawe, autor nie opisuje jego wyglądu, co sprawia, że Szwejk staje się jeszcze bardziej enigmatyczny – to postać, którą każdy może wyobrazić sobie inaczej. Podczas gdy w innych utworach bohaterowie przechodzą rozwój psychologiczny lub fabularny, Szwejk wydaje się trwać niezmiennie w swoim świecie absurdu, zupełnie nieświadomy – lub obojętny – na wydarzenia wokół niego. Jego brak wewnętrznego życia i niezmienność w obliczu chaosu wojny tworzą go jako niepowtarzalną postać literacką. Wydaje się, jakby Hašek specjalnie stworzył Szwejka, aby rzucić wyzwanie wszelkim literackim konwencjom realizmu.

Styl i humor Haška
Hašek był nie tylko pisarzem, ale także satyrykiem i buntownikiem, co znajduje odzwierciedlenie w jego stylu pisania. W "Nim Szwejk poszedł na wojnę..." dostrzegamy typowy dla niego humor – ironiczny, ale jednocześnie pełen ciepła. Choć autor kpi z instytucji wojskowych, władzy i samej wojny, nie brakuje tu również głębokich przemyśleń na temat kondycji człowieka w świecie pełnym absurdu. Hašek tworzy świat, w którym granica między rzeczywistością a groteską niemal się zaciera, a w centrum tego chaosu stoi Szwejk – niezmienny, wiecznie uśmiechnięty bohater. Warto dodać, że język powieści jest prosty, ale pełen ironii. Dzięki temu, mimo że czeski pisarz porusza tak poważne tematy jak wojna, niewolnictwo wobec władzy, czy bezsens ludzkiej egzystencji, jego dzieło czyta się ją z lekkością i uśmiechem na twarzy. 😊 

Warto przeczytać! 
"Nim Szwejk poszedł na wojnę..." to pozycja obowiązkowa dla wszystkich miłośników literatury czeskiej i groteski. Jaroslav Hašek stworzył dzieło, które łączy w sobie humor, satyrę i głębokie przemyślenia na temat kondycji ludzkiej w obliczu wojny. Powieść ta, choć stanowi wstęp do bardziej znanej serii o Szwejku, jest dziełem samym w sobie, oferującym czytelnikowi nie tylko rozrywkę, ale także wnikliwe spojrzenie na absurdalność życia i wojny. Szczególnie polecam dzieło czeskiego pisarza tym, którzy cenią literaturę z ironicznym, kpiarskim tonem, ale jednocześnie skłaniającą do refleksji. Hašek potrafi, jak nikt inny, wyśmiać instytucje, które z pozoru wydają się nienaruszalne, i przedstawić człowieka w jego najzabawniejszej i najtragiczniejszej formie.  😉