Czarnobyl. Instrukcje przetrwania

<p>Katastrofa w elektrowni atomowej w Czarnobylu zmieniła bieg historii. Część badaczy wskazuje awarię reaktora nr 4 jako bezpośrednią katastrofę rozpadu Związku Radzieckiego, co nastąpiło pięć lat po wydarzeniach z 26 kwietnia 1986 roku. Nigdy nie poznamy skali ofiar, sowieckie archiwa w tym zakresie milczą. Dlaczego? Z dwóch powodów, a drugi wynika z pierwszego. Władze ZSRR długo nie chciały przyznać przed światem, że awaria w elektrowni atomowej w ogóle miała miejsce. Skierowano około pół miliona ludzi do usuwania skutków katastrofy, nie informując ich o ryzyku związanym z pracami wokół Czarnobyla. Kate Brown w reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania” przedstawia https://******.**. szokujące praktyki władz ZSRR, związane z likwidacją szkód katastrofy w Czarnobylu.&nbsp;<br><br>Rankiem 1986 roku cały komunistyczny blok żył doniesieniami o katastrofie w Czarnobylu. Ludzie słyszeli o gigantycznym pożarze, który to strażacy kierowani z zachodniej części ZSRR próbowali bez powodzenia ugasić przez 10 dni. Kate Brown w reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania” skupia się na polityczno-społecznym tle katastrofy, nie oznacza to jednak, że brakuje opisów bezpośrednio związanych z Czarnobylem i okolicami. Fragmentami reportaż amerykańskiej historyk przenosi czytelnika do złotych gabinetów na Kremlu, innym razem poznajemy szczegółowe przyczyny awarii oraz jej konsekwencje dla ZSRR. Kate Brown sporo miejsca poświęca osobie Michaiła Gorbaczowa. Przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego pełnił swoją funkcję również w czasie ostatnich dni kwietnia 1986 roku, kiedy wydarzyła się awaria 4 reaktora w czarnobylskiej elektrowni. Jak na ironie losu, Gorbaczow zapisał się w historii świata jako laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Dlaczego mowie o ironii? Z reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania” wyłania się obraz człowieka biernego, który w obliczu ogromnej katastrofy długo zwlekał z waznymi decyzjami. Kate Brown odnotowuje ze KC PZRP wyznaczyło specjalną komisję rządową do spraw wyjaśnienia okoliczności awarii w czarnobylskiej elektrowni, jednak przez długi efekty jej pracy przedstawiane były tylko wąskiej grupie ludzi. Na uwagę zasługuje fakt, że amerykańska historyk uznaje katastrofę w Czarnobylu za istotny czynnik rozpadu Związku Radzieckiego. „Czarnobyl instrukcje przetrwania” to książka wydana w Polsce nakładem wydawnictwa Czarne w 2019 roku. Michaił Gorbaczow pozostawał wówczas jeszcze przy życiu i otwarcie przyznawał, że wydarzenia z Czarnobyla zapoczątkowały rozpad ZSRR. Głos ten, mimo iż należy do człowieka, który jako ostatni przewodniczył KC PZPR i jako jedyny w Związku Radzieckim objął funkcję prezydenta, często był ignorowany nawet na Kremlu. A skoro tak, to wielu zachodnich historyków sceptycznie podchodziło do rewelacji Gorbaczowa. Wydaje się, że niesłusznie i trafnie uzasadnia to Kate Brown w reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania”. Historia pokazała, że neoimperialstyczna postawa współczesnej Rosji prowadzi wybiorczą politykę historyczną. Michaił Gorbaczow, jako twarz rozpadu ZSRR nie cieszy się honorowymi i uwielbieniem w Federacji Rosyjskiej. Tymczasem z katastrofy w Czarnobylu płynie dla Rosjan ważną lekcją – brak przemyślanych zasad bezpieczeństwa w obchodzeniu się z energią atomową w państwie mieniącym się mocarstwem w tym zakresie, powoduje największe ryzyko dla samych Rosjan. Jak opisuje autorka książki „Czarnobyl instrukcje przetrwania”, największa cześć radioaktywnej chmury dotarła nad obecną, zachodnią Rosję.&nbsp;<br><br>Atutem publikacji Kate Brown niewątpliwie pozostaje holistyczne spojrzenie na katastrofę w Czarnobylu. Większość książek z literatury faktu koncentruje się w tym zakresie na szczegółach związanych z wydarzeniami w elektrowni atomowej. Jak opisuje Kate Brow, już w latach 60’ XX wieku poszukiwano rozwiązań wydajnych, ale tańszych niż te na zachodzie. Efekt? W bloku nr 4 w czarnobylskiej elektrowni pręty wykonano tylko częściowo z węglika boru. Gdyby zaniechano oszczędności na bezpieczeństwie i owe feralne pręty wykonane były w całości z supertwardego materiału, do katastrofy by nie doszło. &nbsp;Trudno w tym zakresie odmówić racji autorce reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania”. O wartości reportażu świadczą również wspomnienia ludzi. Amerykańska historyk przytacza https://******.**. relacje pewnej mieszkanki z małej wsi w okolicach Czarnobyla i Prypeci. Blisko stu letnia staruszka wspomina czasy Wielkiego Terroru z lat 30 XX wieku, dalej wydarzenia związane z II Wojną Światową i w końcu awarie, jaka miała w czarnobylskiej elektrowni. Zestawienie tych wydarzeń ze sobą mówi nam więcej o katastrofie w Czarnobylu, aniżeli oficjalna rosyjska propaganda.&nbsp;</p><p>Kate Brown stworzyła naukową opowieść o katastrofie w Czarnobylu. Reportaż „Czarnobyl instrukcje przetrwania” to udana synteza okoliczności, jakie przyczyniły się do wybuchu reaktora w elektrowni jądrowej na dzisiejszej Ukrainie. Złe decyzje polityczne, wszechobecna bylejakość i brak etyki pracy oraz potrzeba wypełnienia norm pracy za wszelką cenę. Lista grzechów sowieckich władz według amerykańskiej autorki jest długa.&nbsp;</p>

<p>Katastrofa w Czarnobylu wydaje mi się czymś szalenie odległym. A przecież mówimy o połowie lat 80’ XX wieku, gdzie żyli już moi rodzice, a cała rzecz wydarzyła się niedaleko granic Polski. Nakręcony z rozmachem serial HBO okazał się ogromnym sukcesem. Przypomniał o wydarzeniach z przeszłości, choć uczynił to w mocno hollywoodzkim stylu. Czytelników zainteresowanych literatura faktu w zakresie wydarzeń, jakie miały miejsce 26 kwietnia 1986 roku, z pewnością zainteresuje reportaż pod tytułem „Czarnobyl instrukcje przetrwania”. Autorka, Kate Brown od lat zajmuje się analizą i dokumentami związanymi z wypadkami w elektrowniach atomowych. Profesor historii na Uniwersytecie Maryland specjalizuje się szczególnie w energetyce atomowej byłego Związku Radzieckiego. W przeszłości Kate Brown napisała https://******.**. znakomicie przyjęty reportaż pod tytułem „Plutopia. Atomowe miasta i nieznane katastrofy nuklearne”. Wiedza i doświadczenie w zakresie polityki władz ZSRR w przedmiocie realizowanych programów nuklearnych okazała się niezbędna dla pełnego zrozumienia okolicznosci największej katastrofy technologicznej w historii świata. Literatura faktu pozostaje bogata w rzetelne opracowania na temat przyczyn katastrofy w Czarnobylu, jednak znajomość szerszego kontekstu historycznego pozwala autorce książki „Czarnobyl instrukcje przetrwania”, przedstawić nieco inną perspektywę na wydawałoby się, po stokroć omówione już zagadnienia.&nbsp;<br><br>Tytuł reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania” nie jest przypadkowy. Kate Brown odwołała się do instrukcji, jaką mieszkańcy Czarnobyla i Prypeci otrzymali po trzech miesiącach od wybuchu reaktora nr 4 w czarnobylskiej elektrowni. Co mogło być w takiej instrukcji? Według informacji opisanych przez amerykańska historyk gaszenie pożaru reaktora nr 4 trwało 10 dni. Władze Związku Radzieckiego początkowo koncentrowały się na utrzymaniu sprawy w tajemnicy, lokalni mieszkańcy na obszarze Czarnobyla i Prypeci nie mieli pojęcia o promieniotwórczym opadzie. Dostarczone po 3 miesiącach ulotki głównie... uspokajały. Informacje tam podawane były niejasne, podane w urzędowej formie, a ich treść apelowała o wykonywanie poleceń funkcjonariuszy. Wyobrażacie sobie podobne podejście w cywilizowanym kraju? Kate Brown wyjaśnia w reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania”, że informacje związane z oceną ryzyka dla ludzi przebywających w pobliżu elektrowni jądrowej były znane kremlowskim elitom już 26 kwietnia 1986 roku. Skierowano tam https://******.**. Walerija Legasowa, który z ramienia władz miał uczestniczyć w postępowaniu wyjaśniającym okoliczności wybuchu reaktora nr 4 w czarnobylskiej elektrowni. Nie był to pierwszy raz, kiedy wąż zjadł swój własny ogon. Legasow, pierwszy naukowiec w Czarnobylu nie mógł początkowo przełamać zmowy milczenia, jaka panowała na Kremlu w związku z katastrofą. Zmarł w niesławie dwa lata później. Powód? Podobnie jak setki tysięcy innych ludzi został napromieniowany. &nbsp;</p><p>Duży wybór literatury związanej z Czarnobylem to szansa, aby każdy znalazł coś dla siebie. Komu szczególnie polecam reportaż Kate Brown pod tytułem „Czarnobyl instrukcje przetrwania”? Wykształcenie w dziedzinie historii wpływa na percepcję podczas czytania lektury. Miejscami autorka posługuje się fachową nomenklaturą, a taki styl książki przypadnie do gustu szczególnie bardziej wymagającym czytelnikom. W odróżnieniu od innych publikacji podejmujących temat okoliczności katastrofy w Czarnobylu Kate Brown nie umieszcza fotografii przedstawiających elektrownię w czasie tamtych ponurych, kwietniowych dni w 1986 roku. Zamiast tego przytacza bogata bibliografie, a wielość przepisów bez wątpienia świadczy o pogłębionym researchu amerykańskiej naukowiec. Widać to na łamach reportażu „Czarnobyl instrukcje przetrwania” - publikacja stanowi w mojej ocenie najbardziej szczegółowe wyjaśnienie przyczyn i skutków awarii w elektrowni atomowej w Czarnobylu. &nbsp;<br><br>Nieco oszczędna forma książki &nbsp;„Czarnobyl instrukcje przetrwania”, a przy tym znakomita metodologia badan i fachowy język Kate Brown to dobra propozycja dla czytelników poszukujących kompendium wiedzy na temat mrocznych wydarzeń, jakie miały miejsce w Czarnobylu 26 kwietnia 1986 roku.</p>