Klątwa Parmenidesa

Tadeusz Bartoś w swojej książce "Klątwa Parmenidesa" analizuje wpływ, jaki starożytna zasada metafizyki, sformułowana przez Parmenidesa, wywarła na całą zachodnią filozofię. Sławne stwierdzenie "istniejące istnieje, nieistniejące nie istnieje" pomimo swojej prostej, a nawet tautologicznej natury, od wieków zniewala myślenie, trzymając je w sztywnych ramach, z których trudno się wyzwolić. Bartoś zastanawia się, czy nasze rozważania na temat takich pojęć jak prawda, tożsamość, dialog czy moralność w ogóle mogą być formułowane bez odniesienia do tego parmenidejskiego ujęcia bytu.

W piętnastu bogatych w przemyślenia esejach, autor ukazuje wpływ, jaki "klątwa" Parmenidesa miała na rozwój myśli filozoficznej od czasów Platona i Arystotelesa, przez Tomasza z Akwinu, aż po Nietzschego, Bergsona i Heideggera. Bartoś odważnie podejmuje próbę uwolnienia myśli spod tyranii języka, choć sam dostrzega złożoność tego zadania. Uważa jednak, że to filozoficzne wyzwanie ma niezrównaną wartość, gdyż ujawnia siłę językowych struktur nad naszym myśleniem.

Książka skłania do refleksji nad możliwościami przekroczenia granic wyznaczonych przez język, tym samym otwierając się na nieoczywiste drogi, które prowadzą do milczących, niesformułowanych przestrzeni myśli. Czy można więc myśleć poza językiem, poza jego logocentrycznym zaklęciem? Bartoś nie daje jednoznacznej odpowiedzi, ale inspiruje do poszukiwania i odkrywania tych ukrytych miejsc.