Kenozoik regionu śląsko-krakowskiego

Ten podręcznik jest bogatym źródłem informacji na temat regionu śląsko-krakowskiego, obejmującego zarówno Wyżynę Śląsko-Krakowską, jak i przyległe tereny od zachodu i północy, takie jak fragmenty Niziny Śląskiej i Niziny Środkowopolskiej. Teren ten charakteryzuje się różnorodnością budowy geologicznej oraz urozmaiconą rzeźbą terenu, która formowała się w ciągu ostatnich 65 milionów lat. W tym czasie region przechodził różne fazy, od bycia suchym lądem do okresowego zalewania przez wody morza mioceńskiego.

W ciągu kenozoiku klimat tego obszaru ulegał wielokrotnym zmianom. Począwszy od tropikalnego i subtropikalnego w paleogenie i miocenie, poprzez klimat sawannowy i stepowy w pliocenie, aż po umiarkowany i subarktyczny w czwartorzędzie. Te zmiany klimatyczne są odzwierciedlone w osadach, strukturach geologicznych oraz różnorodnych formach rzeźby terenu. Szczególnie w czwartorzędzie region ten doświadczał dynamicznych zmian geologicznych. Lądolód skandynawski wielokrotnie najeżdżał te ziemie, pozostawiając po sobie osady i struktury glacigeniczne.

Bogactwo naturalnych surowców, takich jak węgiel kamienny i brunatny czy rudy metali, wpłynęło na powstanie licznych form antropogenicznych, jak hałdy, wyrobiska i zapadliska poeksploatacyjne, które w znaczący sposób zmieniły krajobraz oraz przyrodę Górnego Śląska.