Historia czystości i brudu. Higiena ciała od czasów średniowiecza

Myć się czy nie myć? Patrząc przez pryzmat historii, odpowiedź na to pytanie nie jest wcale oczywista. Wielu wieków nie definiowano czystości poprzez kąpiele, lecz przez rozumienie czystości, które zmieniało się z biegiem lat. Francuski historyk życia codziennego, Georges Vigarello, w swojej książce analizuje pojęcie czystości na przestrzeni czasu, od średniowiecza aż po współczesność. Postrzeganie „czystości” nie zawsze łączyło się z ideą umycia ciała.

Zjawiska związane z wonią, a nawet nieprzyjemnym zapachem ciała, mają swoje historyczne uwarunkowania wynikające z ówczesnych przekonań dotyczących ludzkiego ciała, zdrowia i otoczenia. Przykładowo, w epoce nowożytnej strach przed wodą wynikał z ówczesnych doktryn i zabobonów naukowych. Vigarello bada, jak definicje czystości ewoluowały, z zwróceniem uwagi na zmieniające się relacje między ciałem a otoczeniem społecznym.

Stopniowy proces przekształcania się ciała z publicznie ubieranego i pielęgnowanego w bardziej intymne, które odsuwa się do zacisza łazienki, stanowi istotny element tej historii. Vigarello fascynująco opisuje te przemiany, oferując bogactwo faktów i pokazując, jak zmieniała się percepcja czystości na przestrzeni dziejów. Książka jest cennym źródłem wiedzy, które ukazuje historyczną zmienność znaczeń pojęć na podstawie rzeczywistych procesów.