Dziewięć

Warszawa na początku lat dziewięćdziesiątych to miejsce, gdzie mieszają się zapachy rozkładającego się drobiu, przepełnionych koszy na śmieci i niedopałów papierosów. Migoczące neony zdają się rytmicznie podkreślać chwiejny krok kobiet w porwanych rajstopach. Światła stacji kolejowych odbijają się na zmęczonych twarzach robotników, którzy nie są jeszcze przekonani, że przedsiębiorczość gospodarcza uratuje świat. Drobni złodzieje nigdy nie mieli złudzeń. W swoich ciasnych mieszkaniach spoczywają na skórzanych kanapach, spożywają wczorajsze kanapki i wpatrują się w fototapetę z wizerunkiem bujnego lasu. Właśnie wtedy bury kot, z ogonem uniesionym w górę, wydaje się być jedyną istotą nie przystającą do tej rzeczywistości.

Stasiuk, z mistrzowską dbałością o szczegóły, prowadzi nas przez pasjonującą opowieść o drobnym przedsiębiorcy zaplątanym w świat przestępczy. Jego narracja dotyka tematów pokuty i bogactwa, żądzy i autodestrukcji, trudnych ucieczek i skomplikowanych powrotów, jednocześnie badając złożoną, pełną paradoksów ludzką naturę.

Przemysław Czapliński zauważa, że Stasiuk konsekwentnie kieruje się w stronę metafizyki zła. Dla Piotra Bratkowskiego, "Dziewięć" to polemika z tradycyjną literacką wizją Warszawy. Katrin Hillgruber porównuje tę wyjątkową powieść do kina noir, podziwiając jej mroczną atmosferę. Irvine Welsh dostrzega w precyzyjnym, a zarazem sugestywnym pisarstwie Stasiuka wpływy takich autorów jak Hamsun, Sartre, Genet i Kafka. "Dziewięć" to według niego jedno z kluczowych dzieł współczesnej literatury, obrazujący wykorzenione i niespokojne pokolenie Europejczyków oraz miasto, które zaakceptowało niespełnione obietnice postkomunizmu.