Dialogi wybrane

Lukian z Samosaty, żyjący w latach około 120-190 n.e., był syryjskim filozofem, retorem i satyrykiem, którego twórczość w języku greckim przetrwała przez wieki. Urodzony nad brzegiem Eufratu w Samosacie, zyskał uznanie jako pionier satyry społecznej. Przeciwstawiał się dogmatyzmowi, wykazując sceptyczne podejście oraz pewne zainteresowanie cynicznym prądem myślowym, różniącym się nieco od współczesnego rozumienia cynizmu. Z jego bogatej spuścizny literackiej, obejmującej dwie parodie tragiczne, ponad pięćdziesiąt epigramów oraz siedemdziesiąt dziewięć dzieł prozatorskich, szczególną uwagę przyciągają "Dialogi".

W obecnym tomie znajdziemy zbiór 26 wyselekcjonowanych dialogów, które powstały głównie w Atenach. Forma ta była inspirowana praktykami zawodowych retorów, którzy doskonalili umiejętności w sztuce debat podczas fikcyjnych procesów sądowych. Mistrzostwa w konstruowaniu dialogów Lukian nauczył się od Platona, czerpiąc niekiedy nawet tytuły dla swoich dzieł. Wpływy cyniczne i motywy zaczerpnięte z twórczości Menipposa z Gadary, takie jak zejście do Hadesu, przeplatają się w jego pracach. Dialogi są osadzone w różnorodnych sceneriach: na ulicy, w biesiadnych salach, czy nawet w zaświatach. Wśród rozmówców pojawiają się bogowie, ludzie, zwierzęta, oraz postaci historyczne i alegoryczne, często w roli polemicznych uczestników rozmów.

Lukian, wywodzący się z ubogiej rodziny, w swoich satyrach często sympatyzował z biednymi i krytykował zarówno zamożnych, jak i religijne oraz mesjanistyczne wyobrażenia. Jego "Dialogi", mimo upływu czasu, nadal pobudzają do refleksji, a czasami także do śmiechu. W ich tłumaczeniu i opatrzeniu komentarzami przyłożył się wybitny znawca antyku, psycholog i filozof Władysław Witwicki, co tylko wzmacnia ich wartość i zrozumiałość dla współczesnych czytelników.