Czerwony terror

Choć zazwyczaj unikam fikcji, jeśli chodzi o historyczne tematy, to zdecydowałem się ostatnio przełamać i przeczytać coś z gatunku powieści historycznej. Pewnym trafem do moich rąk trafiła powieść Maxa Czornyja, “Czerwony terror" i muszę przyznać, że muszę częściej czytać takie książki.

Nie jestem jakimś ogromnym fanem historii Rosji, dlatego też zawsze postać Włodzimierza Lenina pozostawała dla mnie zagadką. Owszem, wiedziałem kilka podstawowych rzeczy, ale stety-niestety moja wiedza i zainteresowanie nigdy nie wybiegło dalej poza lekcje historii w liceum. Książka Czornyja już na wstępie miała więc u mnie pewne “fory”, bo mógł autor pozwolić sobie na szereg odstępstw od prawdy historycznej - a ja i tak bym tego nie zauważył!

Jak już wspomniałem, książka dotyka tematu życiorysu Lenina, a właściwie - towarzysza Władimira Iljicza Uljanowa, przywódcy rewolucji październikowej. Poznajemy jego historię praktycznie w całości - w retrospekcjach Lenin przywołuje wydarzenia, kiedy był jeszcze uczniem liceum, a książka kończy się jego śmiercią. Obserwujemy szereg scen z życia prywatnego Lenina, jego drogę poprzez ideologiczną indoktrynację i radykalizację, a w międzyczasie w “wątku współczesnym” rozgrywa się szereg gier politycznych związanych ze środowiskiem bolszewickim. 

To, co mnie naprawdę zaskoczyło w tej książce, to że autor nie próbuje całkowicie ani zohydzić, ani osłodzić postaci Lenina. Jak sam dodaje od siebie na końcu, próbował go zrozumieć, wejść w jego skórę i opisać z jego perspektywy to co działo się z jego życiem. Niewątpliwie mu się to udało, bo choć jest kilka momentów, w których autor przeciąga strunę (Lenin zdecydowanie zbyt często w trakcie akcji uderza pięścią w stół i syczy), to na ogół bije z tej powieści rzeczywista próba nieoceniania tej postaci.

Książka jest dość niedługa i w końcowych partiach czuć, że autor dość szybko domyka wątki. Nie mam mu tego za złe - gdyby chciał w pełni opisać życie Lenina, musiałby napisać pewnie z trzy razy tyle. W tej krótkiej powieści udało się jednak wiele rzeczy i potrafię być wyrozumiały dla niedociągnięć, których jest w tej książce kilka. Dla mnie, zawsze główną składową oceny jest to, czy przyjemnie mi się czytało powieść i czy chciałbym do niej kiedyś wrócić - i w przypadku “Czerwonego terroru” w obu kwestiach jestem pozytywnie nastawiony. Daję cztery gwiazdki i polecam, bo powieść Maxa Czornyja to jedna z lepszych książek, jaka ostatnio wpadła mi w ręce.

Rzadko kiedy tak rzucam się na oślep w jakąś książkę, jak w przypadku “Czerwonego Terroru”. Nie czytałam nigdy żadnej powieści historycznej, nie przepadam za historią XX wieku (a zwłaszcza obojętny mi jest temat historii Rosji), nie zagłębiam się z pasją w temat polityki Marksa, Engelsa czy Lenina… Ba! Nawet nazwisko autora nic mi do tej pory nie mówiło. A jednak… coś podpowiadało mi, żeby sięgnąć po tę książkę. I było warto! Max Czornyj tym samym trafia na moją listę najbardziej obiecujących i interesujących autorów!

Jako się zowie, książka ta jest próbą nakreślenia życiorysu Władimira Iljicza Uljanowa, szerzej znanego historii pod nazwiskiem Włodzimierza Lenina. Poznajemy jego życie od młodości, aż po śmierć, w krótkich urywkach na temat jego życia. Fabuła wytyczona jest tutaj przez kolejne rozmowy z dziennikarzem, który przyjeżdża “z Zachodu”, by przeprowadzić wywiad z intrygującym przywódcą rewolucji. Lenin opowiada swoje całe życie od momentu, w którym jego brat zostaje zamordowany. To wydarzenie, które zmieniło go na zawsze… 

Portret Włodzimierza Lenina to studium człowieka dążącego do absolutnej władzy, człowieka przesyconego złem. Autor wraz z kolejnymi rozdziałami próbuje dojść do prawdziwego “ja” przywódcy bolszewików, odkryć, co mogło stać za motywami Lenina. Skupia się na jego drodze, na każdym przekroczeniu granicy, którego dopuścił się ten człowiek.

W posłowiu autor wyjaśnia, dlaczego tak ważne jest zapoznanie się z życiorysem Lenina. Wszak “twarze się zmieniają, dyktator zostaje ten sam...”. To niezwykle smutne słowa zważywszy na to, co dzieje się za naszą wschodnią granicą.

Książka napisana jest naprawdę dobrze. Niestety, nie jestem w stanie ocenić jak wiele z przedstawionych rzeczy to fikcja, a ile z nich było prawdziwe, ale myślę, że oprócz detali, większość rzeczy się zgadza. Niemniej, nie jest to z pewnością fabularyzowany podręcznik, tylko naprawdę kawał dobrej powieści.

“Czerwony terror” jest dla mnie zaskoczeniem roku! Opisać w sposób tak porywający i niejednoznaczny biografię zepsutego człowieka, jakim był Lenin, mógł tylko naprawdę dobry pisarz. Max Czornyj podołał zadaniu i zdecydowanie jego opowieść o Leninie zachęciła mnie do sięgnięcia po inne jego książki. Niezmiernie polecam.