Czasy ostateczne. Elity, kontrelity i ścieżka dezintegracji politycznej

W 2010 roku Peter Turchin przedstawił tezę, że Stany Zjednoczone zmierzają ku społecznej dezintegracji, co według jego prognoz miało zaowocować załamaniem politycznym około 2020 roku. Jego trafne przewidywania skłoniły go do napisania książki, która szczegółowo wyjaśnia czynniki prowadzące do tego stanu rzeczy. Turchin, jako inicjator kliodynamiki, integruje badania historyczne z innymi dziedzinami nauki, stosując metody statystyczne do analizy przeszłości. Taki podejście pozwala mu na identyfikację źródeł stabilności i czynników destabilizujących polityczne wspólnoty.

Książka przedstawia przyczyny obecnej kondycji Stanów Zjednoczonych i przypisuje odpowiedzialność za nią elitom. Jednym z głównych problemów wskazanych przez Turchina jest nadprodukcja elit, które monopolizują władzę i zasoby finansowe. Osoby niedopuszczone do tych kręgów często stają się kontrelitami, które dążą do podważenia istniejących norm i siłowej zmiany systemu. Dodatkowym źródłem destabilizacji jest mechanizm, który Turchin nazywa „pompą bogactwa”. Działa ona na korzyść bogatych, kosztem ubożejących warstw społecznych, co prowadzi do narastającego niezadowolenia i wzrostu nierówności.

Stany Zjednoczone znajdują się obecnie w zaawansowanej fazie tego cyklu, co może skutkować radykalnymi podziałami politycznymi, choć taki scenariusz nie jest nieunikniony. Turchin podkreśla, że czas na zapobieżenie dalszej dezintegracji jest ograniczony. Jego praca to wnikliwa analiza relacji klasowych i ich wpływu na dzisiejszą politykę, jak zauważono w recenzji „Publishers Weekly”.

Peter Turchin, jako specjalista w dziedzinie ewolucji społecznej i kulturowej, pracuje w Complexity Science Hub w Wiedniu oraz jest związany z Uniwersytetem Oksfordzkim. Jako profesor emeritus Uniwersytetu Connecticut specjalizuje się w kliodynamice, łączącej modelowanie matematyczne z analizą historycznych zjawisk. Skupia się na badaniu niestabilności politycznej, prowadząc projekt CrisisDB, który agreguje dane historyczne o kryzysach społecznych. Jego inne książki, takie jak „Wojna i pokój, i wojna”, „Ultrasociety” i „Ages of Discord”, również przybliżają jego badania nad konfliktami społecznymi.