26 maja 2025

„Diuna” – kto ją napisał, o czym jest ta seria książek i w jakiej kolejności ją czytać?

7 min

Czy wiesz, że jedna z najbardziej znanych serii science fiction w historii powstała z powodu z fascynacji... wydmami? „Diuna” to coś więcej niż powieść – to całe uniwersum, które pochłania czytelnika bez reszty. Jeśli zastanawiasz się, od czego zacząć przygodę z tą lekturą i jaka jest kolejność czytania tych książek, ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.

Kto napisał książkę „Diuna”?

Autorem kultowej powieści „Diuna” jest Frank Herbert, amerykański pisarz i dziennikarz, który w 1965 roku wydał pod tym tytułem pierwszy tom sagi. Cała seria nosi natomiast nazwę „Kroniki Diuny”, można się jednak czasami spotkać z jej uproszczoną wersją: „Diuna”.

Inspiracją do stworzenia tego uniwersum były dla Herberta badania nad stabilizacją wydm w Oregonie. To właśnie z tej fascynacji pustynnymi krajobrazami narodziła się planeta Arrakis – serce całej opowieści. Po śmierci autora cykl kontynuowali jego syn, Brian Herbert, oraz Kevin J. Anderson, którzy rozbudowali sagę o prequele, sequele i opowieści poboczne.

O czym jest „Diuna”?

„Diuna” to opowieść osadzona w dalekiej przyszłości, na pustynnej planecie Arrakis – jedynym miejscu we Wszechświecie, gdzie występuje melanż, przyprawa niezbędna do podróży międzygwiezdnych i przewidywania przyszłości. Przyprawa daje władzę absolutną, dlatego Arrakis staje się areną brutalnej walki politycznej.

Głównym bohaterem jest Paul Atryda – młody arystokrata, który na skutek intryg i brudnej walki o wpływy traci rodzinę i zostaje zmuszony do życia wśród Fremenów, rdzennych mieszkańców Arrakis. Z czasem odkrywa swoje przeznaczenie, które może zmienić losy całej galaktyki. Ale czy jako wybraniec rzeczywiście przyniesie światu wybawienie?

„Diuna” to wyjątkowe połączenie space opery i powieści przygodowej, w które wpleciono wątki wywodzące się z filozofii, ekologii, religii i psychologii. To lektura, która wymaga skupienia, ale odwdzięcza się głębią i ponadczasowym przesłaniem. Od lat uchodzi za jedną z najlepiej napisanych i najbardziej poczytnych serii książek science fiction.

Ile tomów ma „Diuna”?

Oryginalny cykl „Kroniki Diuny” autorstwa Franka Herberta składa się z sześciu tomów: „Diuna”; „Mesjasz Diuny”; „Dzieci Diuny”; „Bóg Imperator Diuny”; „Heretycy Diuny” oraz „Diuna: Kapitularz”.

Po śmierci Herberta jego syn i Kevin J. Anderson napisali kilkanaście książek: prequele (np. „Diuna: Ród Atrydów”), sequele („Łowcy Diuny”; „Czerwie Diuny”) oraz osobne tomy o rodach i postaciach z tego uniwersum. Wszystkie części „Diuny” tworzą obszerną sagę, ale podstawą są zawsze dzieła Franka Herberta.

Jak czytać „Diunę”? Zdradzamy kolejność tomów oryginalnej sagi

W przypadku serii tak rozbudowanej jak „Kroniki Diuny” ważne jest to, aby znać właściwą kolejność czytania poszczególnych tomów. Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z tym uniwersum, najlepiej trzymać się kolejności wydania:

„Diuna. Kroniki Diuny”. Tom 1.
„Mesjasz Diuny. Kroniki Diuny”. Tom 2.
„Dzieci Diuny. Kroniki Diuny”. Tom 3.
„Bóg Imperator Diuny. Kroniki Diuny”. Tom 4.
„Heretycy Diuny. Kroniki Diuny”. Tom 5.
„Diuna: Kapitularz. Kroniki Diuny”. Tom 6.

Jeśli wciągniesz się w świat Diuny, możesz sięgnąć po prequele i sequele stworzone przez Briana Herberta. Ale to właśnie powyższe tytuły stanowią najważniejsze części „Diuny” po kolei.

Ile stron mają książki „Diuna”?

Liczba stron w poszczególnych tomach jest zróżnicowana. Oto przybliżone długości dla głównych tomów:

„Diuna” – ok. 600 stron (w zależności od wydania),
„Mesjasz Diuny” – ok. 350 stron,
„Dzieci Diuny” – ok. 550 stron,
„Bóg Imperator Diuny” – ok. 500 stron,
„Heretycy Diuny” – ok. 600 stron,
„Diuna: Kapitularz” – ok. 550 stron.

Łącznie otrzymujmy ponad 3 tysiące stron epickiej narracji tylko w ramach głównej serii. To doskonale pokazuje skalę dzieła Herberta – i jego ambicji.

Od ilu lat można czytać książki z cyklu „Diuna”?

Choć seria „Diuna” jest zaliczana do klasyki science fiction, to tematyka, język i waga poruszanych zagadnień sprawiają, że nie są to książki dla dzieci. Większość wydawców zaleca rozpoczęcie przygody z sagą „Diuna” od około 14. roku życia, ale oczywiście zależy to od indywidualnej dojrzałości czytelnika.

„Diuna” – film a książka. Czy mocno się różnią?

Filmy z serii „Diuna” w reżyserii Denisa Villeneuve’a to jedna z wierniejszych adaptacji książek science fiction, jednak – jak w przypadku każdej ekranizacji – różnice są zauważalne. Mocną stroną filmów są efekty wizualne i dźwiękowe oraz gra aktorska, przy okazji pomijanych jest jednak wiele przemyśleń postaci, które w książce odgrywają kluczową rolę. Frank Herbert stworzył dzieło odwołujące się do naszej wiedzy z zakresu filozofii, religii czy psychologii – a te elementy trudno niekiedy wyczerpująco przenieść na ekran.

Ekranizacje Villeneuve’a świetnie oddają klimat, realia świata przedstawionego i główne wątki książki, ale upraszczają niektóre relacje i pomijają wiele niuansów politycznych intryg. Część widzów może uznać film za bardziej dynamiczny, podczas gdy książka wymaga skupienia i daje głębszy kontekst wydarzeń.

Podsumowując: filmy i książki z serii „Diuna” różnią się głównie głębią i ilością szczegółów dotyczących historii, ale nie duchem opowieści. Jeśli chcesz poznać pełnię świata „Diuny”, warto sięgnąć po obie wersje – film jako wizualne wprowadzenie, a książkę jako pełnoprawne doświadczenie literackie. Sprawdź, które filmy na podstawie książek warto jeszcze obejrzeć.

Poznaj inne książki autora serii „Diuna”

Twórczość Franka Herberta to nie tylko „Diuna”. W jego dorobku znajdziemy także napisaną wspólnie z poetą Billem Ransomem trylogię „Świat Pandory” (t. 1. „Epizod z Jezusem”, t. 2. „Efekt Łazarza”, t. 3. „Czynnik wniebowstąpienia”), opowiadającej o pokrytej wodą, inteligentnej planecie, która potrafi komunikować się z ludźmi za pomocą halucynacji i snów. Inne jego powieści, które ukazały się w języku polskim, to między innymi:

„Oczy Heisenberga”

W dystopijnym świecie ludzkość żyje pod ścisłą kontrolą nieśmiertelnej kasty. Genetyka jest manipulowana, a społeczeństwo funkcjonuje bez wolności wyboru. Powieść stawia pytania o granice kontroli i naturę człowieczeństwa.

„Władcy niebios”

Ziemia jako reality show? Obcy traktują naszą planetę jako źródło rozrywki, manipulując wydarzeniami i emocjami ludzi. Herbert ironicznie pokazuje, jak może wyglądać społeczeństwo podglądane i wykorzystywane dla cudzej rozrywki.

„Twórcy bogów”

Religia, polityka i metafizyka przeplatają się w historii Lewisa Orne’a – agenta, który podróżuje między planetami, próbując zapobiegać wojnom. Gdy sam staje się obiektem kultu, rodzi się pytanie – czy człowiek może zostać bogiem?

„Gwiazda Chłosty”

Kosmiczna intryga z elementami filozofii. Herbert tworzy unikalny świat, w którym istoty komunikują się w sposób całkowicie nieludzki, a język ma niemal magiczną moc.