Biesy

Dostojewski w swojej powieści "Biesy" zademonstrował niezwykłą zdolność przewidywania przyszłości. Napisana na długo przed rewolucją bolszewicką, książka ta snuje mroczną wizję społeczeństwa podporządkowanego okrutnym ideologiom. Autor dostrzegał ówczesnych "biesów" w postaciach rewolucjonistów, nihilistów, jak również w okcydentalistach i tych, którzy w imię liberalizmu odchodzili od chrześcijańkich wartości. Powieść obfituje w antypatyczne postaci, takie jak Piotr Wierchowieński, będący bezwzględnym manipulatorem inspirującym się Siergiejem Nieczajewem, czołowym rewolucjonistą tamtych czasów. Obok niego pojawia się Mikołaj Stawrogin, arystokrata znudzony życiem, który uwodzi ludzi zarówno fizycznie, jak i intelektualnie, jednocześnie nieustannie zmieniając swoje przekonania. Choć pozornie bardziej przystępny od Wierchowieńskiego, Stawrogin jawi się jako postać jeszcze bardziej złowroga.

W galerię postaci wpisuje się także Szygalow, który jest autorem wizji przyszłego państwa totalitarnego, oraz inżynier Alieksiej Kiryłłow, charakteryzujący się mrocznym usposobieniem. Dostojewski krytykuje nie tylko młodsze pokolenie, ale również starsze, takie jak okcydentaliści pokroju Karmazynowa czy też zachwycony Zachodem Stiepan Wierchowieński, ojciec Piotra.

"Biesy" stanowią wyraźne stanowisko Dostojewskiego wobec zarówno rewolucjonistów, jak i rosyjskich liberałów takich jak Hercen czy Turgieniew. Dla autora świat pozbawiony Boga i fundamentalnych wartości to świat, który zmierza ku upadkowi. Odznaczająca się głęboką analizą psychologiczną, pesymistyczna w ocenie ludzkiej natury powieść sugeruje, że jedynym rozwiązaniem dla poprawy relacji międzyludzkich jest powrót do wiary, nadziei i miłości.