Jarosław Marek Rymkiewicz - sylwetka autora

Syn prozaika Władysława Szulca-Rymkiewicza, pochodzącego z rodziny niemiecko-polskiej, i lekarki Hanny z rodu Baranowskich herbu Tuhan, która miała tatarsko-niemieckie korzenie, dorastał w burzliwych czasach. Po przeżyciach wojennych w latach 40. rodzina przyjęła nazwisko Rymkiewicz, które wcześniej było pseudonimem literackim ojca. Po wojnie osiedlili się w Łodzi. Rodzice pisarza byli członkami PZPR, a on sam należał do Związku Młodzieży Polskiej. W Łodzi uczęszczał do XXI Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Prusa, a następnie ukończył polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim.

Jego kariera naukowa przyniosła mu tytuł profesora nauk humanistycznych w 1994 roku. Pracował w Instytucie Badań Literackich PAN i był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1964 roku podpisał list protestacyjny wobec kampanii oczerniającej PRL, zorganizowanej przez prasę zachodnią oraz rozgłośnię radiową Wolna Europa. W 1976 roku wyraził sprzeciw wobec zmian w Konstytucji PRL, skierowany do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu. Od lat 80. angażował się w działalność opozycyjną, a w 1984 roku, po publikacji książki w drugim obiegu, został usunięty z PAN. Współpracował z podziemnymi wydawnictwami oraz Instytutem Literackim w Paryżu.

Rymkiewicz aktywnie angażował się w życie polityczne kraju; w 2010 roku poparł kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego na prezydenta. Rok później koncern Agora wytoczył mu proces za krytykę redaktorów Gazety Wyborczej. Najbardziej znany był jako poeta. Jego pierwszy tomik wierszy „Konwencje” ukazał się w 1957 roku, a „Metafizyka” z 1963 przyniosła mu uznanie. W 2003 roku otrzymał Nagrodę Literacką Nike za tom poezji „Zachód słońca w Milanówku”, nagrodzoną jako najlepsza polska książka roku. Jego poezja, oparta na klasycyzmie, głęboko sięgała do motywów barokowych, eksplorując tematy śmierci i przemijania.

Oprócz poezji, Rymkiewicz zyskał sławę jako eseista, szczególnie w dziedzinie historii literatury, koncentrując uwagę na polskim romantyzmie. Pisał o życiu i twórczości romantyków, jak w esejach o Aleksandrze Fredro czy Juliuszu Słowackim. Jego seria „Jak bajeczne żurawie”, rozpoczęta tomem „Żmut”, badała życie Adama Mickiewicza. Rymkiewicz niejednokrotnie podważał powszechnie przyjęte koncepcje dotyczące życia poety.

Jego praca eseistyczna obejmowała także historię Polski, zwłaszcza kryzysowe momenty, jak opisał w książkach „Wieszanie” czy „Reytan”. Doświadczenia z powstania warszawskiego odzwierciedlił m.in. w „Kinderszenen”. Za książkę o insurekcji kościuszkowskiej „Wieszanie” zdobył Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza w 2008 roku.

Rymkiewicz także tłumaczył poezję anglo-amerykańską (m.in. Thomasa S. Eliota, Wallace'a Stevensa) oraz hiszpańską (takich autorów jak Federico García Lorca, Pedro Calderón de la Barca). Znany był również jako dramaturg („Eurydyka”, „Odys”), tragediopisarz („Kochankowie piekła”), komediopisarz („Ułani”) oraz jako autor powieści („Rozmowy polskie latem 1983”, „Umschlagplatz”).