Benjamin Constant - sylwetka autora

Benjamin Constant był szwajcarskim pisarzem, filozofem i działaczem politycznym, który swoją działalność związał z ruchem liberalnym we Francji, od czasów Dyrektoriatu aż po Restaurację Burbonów. Jest powszechnie uznawany za jednego z pionierów liberalizmu. Urodził się w arystokratycznej, protestanckiej rodzinie szwajcarskiej z francuskimi korzeniami. Jego ojcem był Louis-Arnold-Juste Constant de Rebecque, który pełnił służbę pułkownika w armii holenderskiej, natomiast matka, Henriette-Pauline de Chandieu-Villars, zmarła niedługo po jego narodzinach. Z tego względu Constant był wychowywany przez swoje babki, a później przez guwernerów, którzy zadbali o jego gruntowne wykształcenie w grece, łacinie, angielskim oraz niemieckim, a także rozbudzili w nim zainteresowanie literaturą antyczną i francuską.

Mając czternaście lat, Constant wyjechał na nauki do Brukseli, następnie do Holandii, by potem przenieść się do protestanckiego uniwersytetu w Erlangen. Po pewnym czasie, z powodu pojedynku, ojciec wysłał go do Szkocji na Uniwersytet Edynburski w latach 1783–1785. W 1786 roku trafił do Paryża, gdzie zetknął się z wieloma kluczowymi postaciami polityki i intelektualistami, w tym z holenderską pisarką Isabelle de Charrière, z którą nawiązał trwałą znajomość.

W 1788 roku, dzięki ojcu, Constant został mianowany szambelanem na dworze w Brunszwiku, a rok później poślubił baronównę Johannę Wilhelminę Luizę de Cramm. Poznał również Charlottę de Hardenberg, z którą nawiązał bliską relację, prowadzącą do rozwodu z pierwszą żoną. W latach Rewolucji Francuskiej przebywał za granicą, jednak w 1794 roku w Szwajcarii rozpoczął fascynujący związek z Germaine de Staël, z którą łączyło go wspólne pochodzenie oraz przekonania polityczne. Oboje stworzyli krąg intelektualistów wokół pałacu Coppet, który stał się ośrodkiem wymiany myśli liberalnych.

Przez krótki czas w latach 1796–1797 Constant publikował broszury, w których krytykował jakobiński terror. W 1797 roku uzyskał francuskie obywatelstwo z racji pochodzenia swojej matki, co umożliwiło mu zaangażowanie się we francuską politykę. Stał się przeciwnikiem rodzącej się dyktatury Napoleona w Trybunacie, co doprowadziło do jego usunięcia przez Napoleona w 1801 roku. Pomimo początkowych trudności, Constant wrócił do polityki po upadku Bonapartego, wspierając Burbonów, a następnie zaangażował się w rewolucję lipcową w 1830 roku.

W literaturze największe uznanie zdobył powieścią „Adolf”, a w dziedzinie polityki jest uznawany za jednego z czołowych przedstawicieli liberalizmu. Jego praca nad religią, obejmująca publikację monumentalnego dzieła „De la religion,” nie przyniosła mu jednak spodziewanej sławy. Benjamin Constant zmarł 8 grudnia 1830 roku, a jego pogrzeb stał się wielką manifestacją patriotyczną w Paryżu.