Zatruta krew

Kiedy usiadłem do „Zatrutej krwi”, trochę się bałem, że nie będę pamiętał wszystkich niuansów z „Królestwa”. Minęło przecież trochę czasu, a historia braci Opgardów była tak pełna brudnych sekretów i rodzinnych dramatów, że bałem się, iż coś mi umknie. Ale Nesbø tak prowadzi narrację, że wspomnienia wracają naturalnie, jakby ktoś włączał w mojej głowie kolejne światła i nagle cała mapa wydarzeń sprzed ośmiu lat jest znowu przede mną.

No i już od pierwszych stron czułem, że wróciłem do Os. Do tej dziwnej, mrocznej norweskiej wioski, gdzie każdy zna każdego, ale nikt nikomu do końca nie ufa. Gdzie braterska lojalność to broń i przekleństwo w jednym. Carl Opgard rozkręca swój biznes hotelowy, Roy z kolei wciąż wydaje się być „tym spokojniejszym”, a jednocześnie niepokojąco gotowym na każde brudne zagranie, jeśli wymaga tego sytuacja. Bracia nie mają w sobie nic z hollywoodzkich bohaterów. To są ludzie, którzy zrobili i nadal robią rzeczy moralnie nie do zaakceptowania, a jednak Nesbø prowadzi ich tak, że czytelnik sam łapie się na tym, że im kibicuje.

Największe zaskoczenie? Energylandia! Tak, polski park rozrywki pojawia się w fabule jako inspiracja dla Roya, który marzy o tym, żeby postawić w Os największą drewnianą kolejkę górską świata. I to nie jest tylko jakiś zabawny wtręt. Cała struktura książki odzwierciedla jazdę rollercoasterem. Raz jesteś na górze, myślisz, że bohaterowie w końcu mają sytuację pod kontrolą, a za chwilę spadasz w dół, bo nagle pojawia się ktoś z przeszłości, jakiś dowód, jakaś rozmowa, która przewraca wszystko do góry nogami.

To, co zawsze mnie u Nesbø zachwyca, to szczegółowość. On nie wrzuca rekwizytów w tło dla ozdoby. Jeśli coś pojawia się na dwudziestej stronie, to prędzej czy później wróci i wybuchnie czytelnikowi w twarz. I to daje poczucie, że wszystko jest tu pod kontrolą. Nie ma zbędnych wątków, nawet jeśli początkowo wydają się tylko obyczajową dekoracją.

A skoro o obyczajowości mowa - „Zatruta krew” to w takim samym stopniu kryminał, jak powieść o małej społeczności. Ludzie w Os nie są tylko tłem dla braci Opgardów. To żywa tkanka, zawiązana z plotek, dawnych uraz, zazdrości i ambicji. Czuć to duszne powietrze, które ciężko wdycha się na każdej stronie.

Sam finał? Tu mam mieszane uczucia. Z jednej strony czuć satysfakcję, że Nesbø doprowadza wszystkie nitki do końca, z drugiej mam wrażenie, że autor bawi się z nami do samego końca w grę w podwójne dna. Nie zdradzę szczegółów, ale powiem tyle – to nie jest taka książka, po której odkładasz ją na półkę i idziesz spokojnie spać. Ona zostaje w głowie, wgryza się w myśli i jeszcze przez kilka dni zastanawiasz się, czy Roy naprawdę miał rację, że rodzina to wszystko, czy może właśnie to zdanie jest największym kłamstwem, jakie można powtarzać.

„Zatruta krew” to Nesbø w absolutnie topowej formie. Jeśli ktoś liczył na krwawy kryminał z seryjnym mordercą, to może się zdziwić, bo tutaj dostaje coś więcej. To książka o więzach krwi, które bywają trucizną. O społeczności, która udaje spokój, ale tak naprawdę żyje w cieniu dawnych grzechów. I o braciach, którzy zrobią wszystko, żeby nie wypaść z kolejki, która już dawno ruszyła. Z chęcią obejrzałbym ekranizację.