Wyzwanie z innego świata

“Wyzwanie z innego świata” to zbiór siedemnastu opowiadań H. P. Lovecrafta (i innych autorów, którzy częściowo współtworzyli te historie). Zawiera następujące opowieści podzielone na dwa segmenty:

OPOWIADANIA NIESAMOWITE:

"Ekshumacja" opowiada historię człowieka rzekomo cierpiącego na trąd, któremu pomaga zaprzyjaźniony chirurg. Jego przyjaciel proponuje użycie dziwnego leku, który powoduje tymczasową śmierć. Po przebudzeniu zdaje sobie sprawę, że jego przyjaciel ma złe zamiary i planował manipulować jego strachem przed chorobą, aby uczynić go jednym ze swoich dziwnych i złych eksperymentów.

W “Pułapce” śledzimy opowieść bezimienny nauczyciel, który do pewnego momentu w swoim życiu nie wiedział, że posiada niezwykłe lustro. Ale kiedy dowiaduje się, że jeden z jego uczniów zaginął, orientuje się, że może to być powiązane z jego niezwykłym przedmiotem.

“Drzewo na wzgórzu” - pewien mężczyzna natyka się na dziwacznie wyglądające drzewo w miejscu, gdzie nic innego nie wydaje się rosnąć. Zasypia i śni o innym świecie. Budzi się wiele kilometrów dalej, zakrwawiony i z podartym ubraniem. Ponieważ zrobił kilka zdjęć tego miejsca, postanawia pokazać je swojemu przyjacielowi.

“Pradawny lud” - narrator i główny bohater tego opowiadania ma sen i zostaje przeniesiony w czasy starożytnego Rzymu. Opowiada o życiu w mieście i tajemniczym starym ludzie zamieszkującym góry, który obchodzi szabat i dziwne święta. Członkowie rzymskiego legionu bardzo obawiają się tego, co tam się dzieje.

“Zielona łąka” - w pobliżu fikcyjnego miasta rozbił się meteoryt, a w nim odnaleziono książkę napisaną w starożytnej grece. Rozszyfrowany tekst książki jest ostrzeżeniem. Opowiada o człowieku, który wydaje się być zagubiony gdzieś - prawdopodobnie na innej planecie. Patrzy na ocean, jedną z rzadkich rzeczy, które wydają tam jakikolwiek dźwięk. Za nim znajduje się złowrogi las. Przybliża się do zielonej łąki, na której słyszy śpiew. I przypomina sobie, jak się tam znalazł.

“Wyzwanie z innego świata” - tytułowe opowiadanie. Główny bohater trafia na kryształowy sześcian o niezwykłych właściwościach z czymś świecącym w środku. Ma wrażenie, że coś go wciąga. Wkrótce zostaje całkowicie zahipnotyzowany przez niezwykły przedmiot.

“Zabicie potwora” jest najkrótszym opowiadaniem ze wszystkich. Mieszkańcy Laen wyruszają do walki z potworem, ale kiedy wspięli się na górę, nie znaleźli go tam. Kiedy więc wrócili do domu, postawili tablicę upamiętniającą heroiczny sposób, w jaki go pokonali.

“Skarby czarnoksięskiej bestii” - Yalden odkrywa, że skarbiec miasta jest pusty. Możliwym sposobem na jego zapełnienie jest zabicie potwora Anatasa i zabranie jego skarbów. Udaje się do świątyni Oorna i pyta go o radę, ale Oorn odpowiada jakąś bzdurą (jej ironia ujawnia się, gdy czyta się słowa wspak). Kapłani interpretują odpowiedź bóstwa w następujący sposób: powinni udać się do potwora, pokonać go i przynieść skarby. Ale za taką próbę będzie czekać ich kara…

“Nocny ocean” to historia artysty, który przyjeżdża do odległej wioski, by czekać na wyniki konkursu artystycznego. Od razu mówi, że dzieje się z nim coś dziwnego, ale przyznaje, że jest to pewnie wynikiem jego słabej kondycji psychicznej spowodowanej samotnością. We wsi toną ludzie, on ze swojego okna widzi dziwne rzeczy na brzegu. A pod koniec widzi nawet coś, co, jak się obawia, może być człowiekiem lub czymś podobnym do człowieka. Czytelnik nigdy nie dowiaduje się, co dokładnie widział narrator.

„Aż wyschną głębie mórz” - Ziemia zbliża się do kompletnej zagłady, wynikające ze zbliżenia się Słońca spali Ziemię. Jednak dojście do tego punktu zajmie dużo czasu. W międzyczasie przenoszą się z gorętszych miejsc, z dala od bezlitosnego słońca do miejsc, gdzie ponoć ludzie żyją w lepszych warunkach.

“Popioły” - Malcolm Bruce odwiedza swojego przyjaciela i opowiada mu niesamowitą historię. Pracował jako asystent chemika Arthura van Allistera. Okazuje się, że naukowiec wynalazł środek zamieniający żywe istoty w popioły. Kiedy pewnego dnia sekretarka Allistera zniknęła, Malcolm przekonany jest, że naukowiec maczał w tym palce..

UTWORY HUMORYSTYCZNE:

“Ginące kosmosy” - niedokończone absurdalne opowiadanie. Nienazwana galaktyka zostaje najechana przez obcych, którzy niestety dotrą do naszej planety za sześć wieków. Zostaje zwołane spotkanie 37 pobliskich światów, na którym postanawiają zaatakować wroga. Oczywiście nikt nie wie, kim oni są, ale to nie powstrzymuje zapału strony "broniącej". Flota widzi wroga oddalonego o pół miliona lat świetlnych i ustawia się do walki.

“Starcie, które zwieńczyło stulecie” - w Sylwestra 2000 roku w ruinach Nowego Jorku odbywa się mega walka pomiędzy Bobem Dwa Działa a Dzikim Wilkiem z West Shokan. Wszystkie postacie mają realne pierwowzory w osobach pisarzy ówczesnej literatury science fiction.

“Reminiscencya Doktora Samuela Johnsona” - to krótka opowieść, opowiadana z perspektywy starego narratora, który wspomina pewne rzeczy o człowieku - niejakim doktorze Samuelu Johnsonie. Ale rzecz w tym, że narrator twierdzi, iż ma dwieście lat, urodził się w sierpniu 1690 roku, i że z łatwością może uchodzić za młodzieńca, oszukując swoich sąsiadów.

“Stary Bugs” - jest rok 1950, akcja rozgrywa się w Chicago i obowiązuje prohibicja. W sali bilardowej Sheehan's nielegalnie sprzedaje się alkohol i narkotyki. Wśród wszystkich bywalców wyróżnia się pewien mężczyzna. Pracuje w barze w zamian za drinka, który ratuje go od śmierci i szaleństwa, ale kiedy się upije, zaczyna mówić jak poeta, co dziwi pozostałych, bo nie znają tak mądrych słów. Opowieść o tym, jak alkohol prowadzi do upadku człowieka.

“Ibid” - Ironiczny esej o Ibiszie, najbardziej płodnym autorze wszech czasów. Urodził się w V wieku w Cesarstwie Rzymskim i prowadził burzliwe życie. Po śmierci jego dzieła wspominano z czcią i przez lata uważano go za świętego. Jego czaszka wędrowała do Włoch, Francji i Annecy.

“Słodka Ermengarde” -  Trzydziestoletnia Ermengarde Stubbs udaje, że ma szesnaście lat. O jej rękę w małżeństwie stara się dwóch mężczyzn - zdradziecki Squire Gardman i prosty Jack. Parodia powieści romantycznych.

Całkiem przyjemnie się to wszystko czytało. Polecam, nie tylko fanom H. P. Lovecrafta.

Mamy w tym tomie do czynienia ze strasznym pomieszaniem i poplątaniem. Spodziewam się, że ktokolwiek wpadł na pomysł wydania tej książki, chciał po prostu wydać zbiór będący przekrojem twórczości H. P. Lovecrafta. Ale na Boga! Mamy w “Wyzwaniu z innego świata” historie horrorowe napisane przez Lovecrafta, również jego humoreski (czy raczej trzeba byłoby powiedzieć: groteski), ale także jego dzieła tworzone we współautorstwie z innymi pisarzami. Chociażby tytułowy utwór to kosmiczny horror o porwaniach kosmitów, a jednocześnie wspólna historia napisana przez pięciu pisarzy (oprócz H.P. Lovecrafta za ten utwór odpowiedzialni są także C.L. Moore, A. Merritt, , Robert Howard i Frank Belknap Long). Każda kolejna partia tego opowiadania została napisana przez innego autora i efekt jest… zaskakujący? Chyba tak najlepiej można podsumować to dzieło.

Nie zrozumcie mnie źle, takie wydawnictwa rzeczywiście mogą mieć wartość dla kogoś, kto dopiero rozpoczyna swoją większą przygodę z Lovecraftem - po prostu dla mnie nie ma w “Wyzwaniu z innego świata” nic interesującego.

Pora jednak na wyróżnienie trzech najlepszych opowiadań z tomu. Najbardziej podobały mi się:

“Zielona łąka” napisana we współautorstwie z Winifred V. Jackson. Kiedy u wybrzeży Ameryki spada meteoryt, rodzi się wiele nierozwiązywalnych pytań. Zostaje na niej znaleziona na przykład książka napisana w starożytnej grece. Jej autor mówi, że nie wie jak znalazł się tam gdzie jest teraz. Za nim jest gęsty las, a przed nim bezkresne morze. Po chwili brzeg, na którym stoi, oddziela się i zaczyna płynąć w kierunku zielonej łąki, która wyłoniła się z mgły. Z łąki dobiega nienaturalny śpiew, którego narrator z początku nie może zrozumieć, ale gdy już to zrobi, jest zmuszony przekazać jego przesłanie.

 To było pierwsze opowiadanie Lovecrafta, które przeczytałem dziesięć lat temu. Nadal zaskakuje mnie swoją niezwykłością i odmiennością od wielu innych w sposobie, w jaki udało mu się stworzyć coś niesamowitego, nie mając właściwie żadnej fabuły. Lovecraft to po prostu atmosfera i to widać szczególnie w tym opowiadaniu

“Pradawny lud” - przykład oniryzmu w literaturze Lovecrafta. Czasami mamy niezwykłe i żywe sny. Na przykład komuś śniło się, że jest na Półwyspie Iberyjskim w Imperium Rzymskim i nazywa się Lucjusz Calius Rufus. Wzywa on do przeprowadzenia kampanii przeciwko bardzo starożytnemu ludowi, który dwa razy w roku straszy ludzi swoimi sabatami, a niektórych prawdopodobnie porywa z niewiadomych powodów. Władze niechętnie się zgadzają, gdyż o starożytnym ludzie krążą niezbyt miłe plotki. Gdy legioniści zbliżają się do wzgórz, na których odbywa się rytuał, zamierają - ich pochodnie gasną, gwiazdy znikają i tylko na tle licznych rytualnych ognisk mogą dostrzec kształty sugerujące odbywający się sabat. Podobnie jak w poprzednim opowiadaniu, ważniejsze niż opowieść i historia, ważne jest tutaj poczucie atmosfery, wykreowanie wrażenia, metafory na pewne stany umysłu.

“Ekshumacja” - jedna z najbardziej obrzydliwych historii, jakie kiedykolwiek przeczytałem. Narrator zachorował na trąd podczas leczenia swojego brata na Filipinach. Jego przyjaciel Andrews proponuje mu nocleg, aby nikt nie dowiedział się o chorobie i nie zrujnowała ona jego reputacji. Andrews jest zdolnym chirurgiem, ale potrzebuje pomocy. Udaje się na Karaiby, gdzie poznaje ciekawą metodę. Proponuje narratorowi następujące rozwiązanie: będzie musiał sfingować jego śmierć, aby nikt nie dowiedział się o chorobie, a potem go wyleczy. Po uzyskaniu zgody Andrews wprowadza go w krótkotrwałą śpiączkę, urządza "pogrzeb", wykopuje go i przeprowadza operację. Po operacji narrator przez długi czas nie może kontrolować swojego ciała. Jest żywy i pozornie zdrowy, ale ledwo może się poruszać. Zauważa też, że Andrews nie patrzy już na niego jak na przyjaciela, ale jak na obiekt badań. Co się mogło stać? 

W wydaniu Monty Pythona, czy innego Mela Brooksa, ta historia byłaby przezabawna i mogłaby stanowić największe ich osiągnięcie w komedii, ale to jest Lovecraft - bardziej niż humorem, jest on zainteresowany poruszeniem i wzburzeniem czytelnika. Groteskowa historia, która ma ciekawy twist.

To wydanie jest całkiem okej, ale moja miłość do Lovecrafta i jego “weird fiction” każe mi ocenić ten zbiór na nieco więcej gwiazdek niż można byłoby się spodziewać. W końcu, gdyby nie ono, to być może nie przeczytałbym nigdy “Ekshumacji”. Więc z pewną ostrożnością i zastrzeżeniem polecam ten zbiór opowiadań.