Wokół liryki i liryczności doby romantyzmu

Czesław Zgorzelski (1908–1996) to wybitny historyk literatury polskiej, z głęboką wiedzą na temat epok oświecenia i romantyzmu. Specjalizował się w edytorstwie, koncentrując się przede wszystkim na twórczości poetyckiej Adama Mickiewicza i Kazimierza Brodzińskiego. W swojej karierze akademickiej, rozpocząwszy od pracy na Uniwersytecie Wileńskim, wykładał także na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu i od 1950 roku pełnił funkcję profesora na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Zgorzelski był aktywny nie tylko w sferze akademickiej; jako żołnierz Armii Krajowej, pracował również w redakcji Tygodnika Powszechnego oraz w Wydawnictwie Ossolineum we Wrocławiu. Za swoje zasługi został uhonorowany Nagrodą Fundacji Jurzykowskiego oraz Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego.

Wśród jego znaczących dzieł naukowych znajdują się takie prace, jak "Duma poprzedniczka ballady" (1949), "O lirykach Mickiewicza i Słowackiego. Eseje i studia" (1961), "O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Próby zbliżeń i uogólnień" (1976) oraz "Liryka w pełni romantyczna. Studia i szkice o wierszach Słowackiego" (1981). Ponadto, w 1978 roku opublikował tom szkiców "Od Oświecenia ku Romantyzmowi i współczesności", a w 1986 zbiór studiów "W Tobie jest światłość", poświęcony liryce religijnej oświecenia i romantyzmu. Wspólnie z Ireneuszem Opackim opracował antologię "Ballada polska", której pierwsze wydanie ukazało się w 1962 roku. Dalsze jego publikacje obejmują "Zarysy i szkice literackie" z 1988 roku i "Obserwacje" z 1993 roku. Ostatnia książka Zgorzelskiego, "Przywołane z pamięci" (1996), ma charakter wspomnieniowy i stanowi osobistą refleksję nad jego dokonaniami.