Świadectwa Zagłady. W rumowisku pamięci

Pamięć o Zagładzie towarzyszy osobom, których duch pozostaje czujny, ponieważ doświadczyły cierpień niemożliwych do zapomnienia. Wspomnienia te rzadko przybierają formę heroicznego zapisu – w opowieściach wojennych rzadko występują oznaki duchowego oporu. Częściej takie wspomnienia są pełne upokorzenia i bólu. Przedstawiają one ludzi zniszczonych, niezdolnych do pełnego przedstawienia swojej historii; ludzi, którzy na różne sposoby próbują chronić się przed własnymi traumami.

Lawrence L. Langer, ceniony badacz literatury Holokaustu, jest znany z badań nad różnorodnymi formami pamięci i narracji. Stawia ważne pytanie: czy potrafimy rzeczywiście zrozumieć i zaakceptować doświadczenia tych, którzy ocaleli? Zastanawia się również, czy posiadamy w sobie wystarczająco empatii, aby objąć te wspomnienia naszym wyobrażeniem, pomimo że nie byliśmy ich świadkami. Jego praca to jedno z najwybitniejszych dzieł dotyczących funkcjonowania pamięci ofiar Zagłady, które ułatwia zrozumienie bogatej literatury wspomnieniowej i tzw. historii oralnej.

Paweł Śpiewak