Osiem notatników

Spoglądając na tłum ludzi mijanych codziennie, miałem uczucie, że widzę ciągle tego samego człowieka. Chodząc swobodnie, każdy z nich wydawał się niczym klon poprzedniego, a ich anonimowość stawiała przede mną ambitny cel. Nikt nie dawał mi nadziei, że naśladowanie ich uwolni mnie od moich wewnętrznych ograniczeń. Takie obietnice, choć pozornie niemożliwe do spełnienia, bywają złożone, a spełnienie oczekiwań często sprawia, że w retrospekcji wydają się one realne.

Obserwując tych ludzi, nie dostrzegłem w nich nic szczególnego, co przyciągałoby moją uwagę. Gdybym miał pragnienie wolności, o której wcześniej wspominałem, z pewnością wybrałbym otwarte morze zamiast tej drogi, którą jawili mi ludzie. Pierwsze oznaki zrozumienia bywają związane z pragnieniem śmierci. Życie wydaje się nie do zniesienia, a inne możliwości są nieosiągalne. Nasza niewstydliwa chęć śmierci przekształca się w błaganie o przeniesienie z jednej niechcianej celi do nowej, której jeszcze nie zdążyliśmy znienawidzić. Ostatek wiary daje nam nadzieję na przypadkowe spotkanie z kimś, kto mógłby wyzwolić nas z tej beznadziei, mówiąc: "Tego już nie zamykajcie. Zabieram go ze sobą."

Nieukończenie dzieła niekoniecznie świadczy o porażce artysty. Proza Kafki jest wciągająca i nie pozwala na oderwanie się od lektury. Przykładem jest jedna z jego niedokończonych opowieści o wielkim ptaku żywionym rybami w zamian za obietnicę podróży do ciepłych krajów. Historia urywa się niespodziewanie, pozostawiając niedosyt i rozbudzając ciekawość. To właśnie brak zakończenia, a nie domniemane braki narracyjne, prowadzi do rozczarowania – nigdy nie dowiemy się, jaki był dalszy bieg wydarzeń. Pomimo to, kolejna rozpoczęta historia rozpala naszą wyobraźnię, a fascynacje twórczością Kafki zdają się nie mieć końca. Nawet najkrótszy z literackich szkiców autora jest zaczątkiem fenomenalnego pomysłu.