Opowieści historyczne z XVI wieku

Książka stanowi zbiór esejów, których powstanie zainspirowała postać Feliksa Szreńskiego, wojewody płockiego. Autor, urodzony w Szreńsku na Mazowszu, miejscowości będącej niegdyś siedzibą znanego rodu Szreńskich herbu Dołęga, odkrywa w swoim dziele bogactwo historii tego regionu. Feliks Szreński zasłużył się dla Szreńska wzniesieniem istniejącego do dziś murowanego kościoła oraz budową zamku obronnego, który chociaż obecnie jest ruiną, niegdyś pełnił ważną rolę. Miasteczko, położone na północnym Mazowszu, często znajdowało się w samym środku konfliktów z sąsiednimi plemionami Prusów, których historia tragicznie splata się z agresywną polityką zakonu krzyżackiego. Rodzina autora, której przodkowie pochodzili z tych ziem, osiedliła się na terenie Grzybowa koło Mławy, zakładając tam szlacheckie gniazdo.

W esejach autor zagłębia się w fascynującą epokę XVI wieku, gdy Polska była mocarstwem zarówno w sferze politycznej, militarnej, jak i gospodarczej, z rozkwitem nauk i poezji. Ukazuje barwną postać księcia biskupa Jana Dantyszka, znanego polityka, poety, sekretarza i ambasadora króla Zygmunta Starego. Przez pryzmat licznych konfliktów tamtej epoki, takich jak walka księcia Siemowita IV o koronę polską zakończona ugodą z księciem Władysławem Jagiełłą, wojny z zakonem krzyżackim czy starcia z księciem Albrechtem Hohenzollernem, autor opowiada o intensywnym okresie w historii Polski.

Nie brakuje również opowieści o końcu dynastii Jagiellonów, które, choć smutne, kontrastują z triumfem politycznym – powstaniem Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Aby złagodzić dramatyzm tych wydarzeń, autor załącza opisy charakterystycznych dla tamtych czasów obyczajów, takich jak polowania czy zwyczaje kulinarne, co dodaje esejom nieco lżejszego tonu.