Matrioszka w hidżabie

Książka „Matrioszka w hidżabie” to fascynujący zbiór reportaży, będący wynikiem wieloletnich badania Północnego Kaukazu, ze szczególnym uwzględnieniem wypraw do Dagestanu i Czeczenii w latach 2008-2010. Część reportaży, które znalazły się w tej publikacji, wcześniej ukazała się w dwumiesięczniku Nowa Europa Wschodnia w latach 2009 i 2010. Region Kaukazu Północnego przeważnie kojarzony jest z konfliktem w Czeczenii oraz doniesieniami o porwaniach, zabójstwach i aktach terroryzmu. To obszar, który rzadko gości polskich i zachodnich dziennikarzy, badaczy oraz podróżników.

Te reportaże, choć osadzone w rzeczywistości, stanowią punkt wyjścia do głębszych, analitycznych komentarzy na temat kluczowych problemów regionu i przemyśleń antropologicznych, które umożliwiają lepsze zrozumienie tej różnorodnej kultury i specyfiki kaukaskiego świata. Książka ta może zainteresować nie tylko badaczy i miłośników regionu, ale również podróżników zafascynowanych jego unikalnością.

Podczas wizyty w Dagestanie czytelnik ma okazję uczestniczyć w życiu mieszkańców miast, gdzie zamachy bombowe, strzelaniny i represje są codziennością. Wybieramy się również do malowniczych, górskich wiosek, gdzie świeckie prawo ma niewielkie znaczenie, a życie reguluje religijne prawo szariatu. Spotykamy się z sufickimi mistrzami i ich oddanymi uczniami, a także z "wahabitami", którzy zmuszeni są ukrywać swoją religijną tożsamość w obawie przed prześladowaniami. Rozmawiamy z młodymi ludźmi, dla których religia staje się formą protestu przeciwko skorumpowanym władzom, oraz dziennikarzami, którzy ryzykują życiem, by bronić ich praw. Nie brakuje spotkań z funkcjonariuszami Federalnej Służby Bezpieczeństwa i milicjantami, którzy z zaciekawieniem, choć często bez wiedzy o Polsce, z nami rozmawiają.

W Czeczenii odwiedzamy Grozny i rozmawiamy z osobami, które znały zamordowaną obrończynię praw człowieka, Nataszę Estemirową. Zagłębiamy się w historię młodych ludzi, którzy przeszli piekło tortur i zostali zmuszeni do fałszywych zeznań. Odwiedzamy również góry, gdzie wciąż widoczne są ślady wojny. Dowiadujemy się o trudach życia kobiet, które są „dyscyplinowane” przez prezydenta Ramzana Kadyrowa, wymagającego przestrzegania surowych zasad według jego interpretacji islamu. Nasze podróże niejednokrotnie wymagają przebrania, by ustrzec się przed czujnym okiem władz.

Ten zbiór reportaży nie tylko przybliża czytelnikom codzienne życie w tych regionach, ale także zachęca do refleksji nad złożoną sytuacją polityczną i społeczną panującą na Północnym Kaukazie.