Wariacje jesienne

Na początku XX wieku, w Domu Pracy Twórczej w Oborach, Anita Janowska kończy pisanie swojej powieści "Wariacje jesienne". Zapytana o nietypowy tytuł, autorka wyjaśnia, że inspirowana muzycznymi wariacjami, opisuje wielorakie odsłony jesiennych miłości i rozmów. Tak jak motyw muzyczny, który pojawia się w różnych wariantach, tak i w jej książce jeden temat rozwija się na wiele sposobów.

Jesienną miłość odnajdujemy w rozmaitych relacjach: jako przywiązanie do wnuka, zmysłową, choć pogardzaną miłość do mężczyzny, czy uczucie skrywane przed kimś bliskim. Bohaterstwo również ujawnia się na różne sposoby: od uczestnika powstania warszawskiego, który w konfrontacji z powojenną rzeczywistością popada w alkoholizm, przez oficera z Pierwszej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki zdobywającego Berlin, aż po uczestnika 1. Dywizji Pancernej generała Maczka, który wyzwala obóz kobiecy w Oberlangen.

Janowska subtelnie bawi się konwencjami sielanki i romansu, aby niespodziewanie odsłonić dramaty egzystencjalne i historyczne. Pod powierzchnią lekkiej opowieści kryje się złożony obraz losów polskiej inteligencji w okresie powojennym.