Figa

"Figa" to trzecia powieść znanego słoweńskiego pisarza Gorana Vojnovicia, mocno osadzona w kontekście kulturowym i historycznym. Autor snuje wciągającą opowieść o życiu wielopokoleniowej rodziny: dziadka Aleksandra, babci Jany, matki Vesny, ojca Safeta, narratora Jadrana oraz jego żony Anji. Relacje, codzienne zmagania i kluczowe momenty ich życia, rozgrywają się w dawnej Jugosławii, która niegdyś zjednoczona, obecnie jest podzielona na takie kraje jak Serbia, Czarnogóra, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, zarówno politycznie, jak i kulturowo oraz językowo.

Powieść stanowi głębokie studium pamięci, wydobywając z zapomnienia sceny z życia bliskich. Na jej kartach pojawiają się w tle istotne wydarzenia historyczne regionu, od okresu przed drugą wojną światową, przez czasy komunizmu, aż po krwawą wojnę na Bałkanach i uzyskanie niepodległości przez Słowenię. Ta książka to prawdziwa skarbnica wiedzy o przemianach w XX-wiecznej Jugosławii i Słowenii, od połowy poprzedniego stulecia aż po czasy współczesne.

Na pierwszy plan wysuwa się jednak coraz bardziej intrygująca i emocjonalnie angażująca historia rodzinna, odkrywana przez narratora, Jadrana. Analizując doświadczenia trzech pokoleń, odkrywa wielowymiarowe sylwetki przodków i kluczowe momenty z ich życia. Jadran wprowadza czytelnika w relacje rodzinne z perspektywy trzydziestokilkuletniego mężczyzny, nie pomijając subtelnych zmian punktów widzenia, jakie miewał jako dziecko, nastolatek, a później dorosły. W każdym przypadku jest to spojrzenie o dużej świadomości siebie i otoczenia.

"Figa" jest jedną z nielicznych współczesnych słoweńskich powieści, której prawa do tłumaczenia (na niemiecki, chorwacki i szwedzki) sprzedano jeszcze przed jej ukończeniem. Powieść zdobyła nagrodę Kresnik w 2017 roku za najlepszą słoweńską powieść. Warto również wspomnieć, że Goran Vojnović otrzymał Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus 2020 za książkę "Moja Jugosławia", wydaną przez Wydawnictwo Akademickie SEDNO w 2019 roku, której tłumaczeniem na język polski zajęła się Joanna Pomorska.