Krzyżówka

Anita Halina Wahlmann, znana w dzieciństwie jako Dzidzia, była jednym z dzieci określanych w ustawach norymberskich z 1935 roku jako „żydowska krzyżówka pierwszego stopnia” – rezultat żydowsko-niemieckiego małżeństwa. Jej historia splata się z dramatycznymi wydarzeniami II wojny światowej, kiedy to miała zaledwie sześć lat. Niemcy wkroczyli do Łodzi, co szybko przyniosło za sobą prześladowania Żydów: wyrzucanie z domów, brutalność na ulicach, a także przerażające egzekucje takie jak powieszenie dziesięciu Żydów na Bałuckim Rynku. Rodzice Dzidzi, ufając, że niemieckie obywatelstwo ojca zapewni im bezpieczeństwo, nie zdecydowali się na ucieczkę. Jednak w praktyce okazało się, że nawet posiadanie właściwych dokumentów nie chroniło przed samowolnymi działaniami fanatycznych funkcjonariuszy, którzy krzywdzili Żydów bez konsekwencji.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Łodzi sytuacja zmieniła się, odkryto wtedy tajną radiostację AK, która przez całą okupację była w kontakcie z Londynem. Ojciec Anity, nieoczekiwanie dla wielu, współpracował z polskim podziemiem. Jego imię znalazło się na tablicy pamiątkowej w łódzkim kościele ewangelickim św. Mateusza jako jednego z Polaków, którzy oddali życie za ojczyznę. Niestety, w lutym 1945 roku został aresztowany i zginął w gułagu.

Książka „Krzyżówka” to wyjątkowo żywa i nieszablonowa opowieść, która mimo tragicznych realiów pełna jest humoru. Roztacza przed czytelnikiem obraz dzieciństwa podczas okupacji, powojennych konfliktów ideowych, a także młodzieńczych miłości. To także wyjątkowy portret samej Łodzi, przedstawionej z perspektywy trudnych lat wojennych i powojennych.