Kryzys teorii ewolucji

Książka "Kryzys teorii ewolucji" autorstwa Michaela Dentona, australijskiego biochemika, pojawiła się po raz pierwszy w języku angielskim w 1985 roku dzięki wydawnictwu Burnett Books. Autor podejmuje pytanie, czy pierwotne życie na Ziemi, początkowo w formie organizmów jednokomórkowych, mogło zaistnieć za sprawą ewolucji chemicznej. Z tego punktu widzenia rozważa on możliwość, że zgodnie z darwinowską teorią proste formy życia mogły ewoluować w coraz bardziej złożone organizmy, prowadząc do powstania ssaków, w tym homo sapiens. Denton zastanawia się, czy dostępne dowody empiryczne rzeczywiście wspierają teorię ewolucji przedstawioną w dziele "O powstawaniu gatunków" oraz jej późniejszą wersję – neodarwinizm.

Darwin proponował wizję przyrody jako jednego, wielkiego drzewa życia, przedstawiającego stopniowy rozwój od prostych do bardziej złożonych form życia. Jednak Denton zauważa, że zapis kopalny nie potwierdza tego modelu, gdyż brakuje w nim form przejściowych między różnymi gatunkami. Jeśli zatem teoria ewolucji ma dowodzić wspólnego pochodzenia wszystkich form życia, a dowody empiryczne jej nie potwierdzają, teoria ta staje się, zdaniem Dentona, niewiarygodna. Australijski uczony uznaje zmienność gatunkową, jaką Darwin opisywał, lecz ogranicza ją do mikroewolucji, czyli zmian zachodzących w obrębie gatunków. Pojęcie makroewolucji uznaje za abstrakcyjne i niepotwierdzone w faktach.

W swojej książce "Kryzys teorii ewolucji" Denton także filozofuje nad dominującą pozycją teorii Darwina w biologii, mimo jej licznych wad. Inspirowany poglądami Thomasa Kuhna, zauważa, że darwinizm jest jedynym naturalistycznym wyjaśnieniem rozwoju życia akceptowanym w nauce, która odrzuca teorie niemieszczące się w ramach przyrodniczych przyczyn i skutków. Bez darwinizmu naukowcy zostaliby z niczym, gdyż nauka nie toleruje próżni. Denton konkluduje, że sukces teorii Darwina wynika raczej z braku akceptacji dla teorii alternatywnych niż z potwierdzenia jej przez dane empiryczne.

Książka nie jest pierwszym dziełem podważającym darwinizm, ale wyróżnia ją to, że Denton krytykuje teorię ewolucji bez motywacji religijnych – jako naukowiec szuka dowodów empirycznych, nie kierując się przekonaniami światopoglądowymi. "Kryzys teorii ewolucji" może zainteresować zarówno sceptyków darwinizmu, jak i jego zwolenników oraz wszystkich zainteresowanych debatą między ewolucjonizmem a kreacjonizmem.