Konfederacja targowicka. Wojna polsko - rosyjska 1792 w obronie Konstytucji 3 maja

Czytając tę książkę historyczną, czytelnik zaczyna dostrzegać analogie do współczesnych realiów. Autor nie skupia się wyłącznie na zdradach narodowych, ale zwraca uwagę na metody działania targowiczan, które wydają się zaskakująco aktualne. Wielokrotnie zaskakuje nas myśl: czy to możliwe, że takie rzeczy działy się już wtedy? Tak, bo już wówczas wykorzystywano terror jako narzędzie przeciwko obywatelom Rzeczypospolitej, konfiskowano majątki oraz usuwano ludzi z zajmowanych stanowisk. Konfederacja targowicka natychmiast wprowadziła surową cenzurę, eliminując prasę patriotyczną i obsadzając kluczowe instytucje swoimi ludźmi, w tym sądy. Dochodziło do grabieży, a zwolennicy Konstytucji 3 maja byli prześladowani. Korupcja, na czele z wpływami rosyjskimi, zdominowała życie polityczne. Autor pokazuje, jak niezadowolenie magnatów z aktualnej władzy było zręcznie wykorzystywane. Słaby i bojaźliwy król Stanisław August Poniatowski ostatecznie dołączył do Targowicy, co przypieczętowało klęskę obozu patriotycznego. Jako głównodowodzący polskiej armii, król nakazał poddanie się rosyjskim dowódcom, co złamało morale wojska dowodzonego przez ks. Józefa Poniatowskiego i gen. Tadeusza Kościuszkę. A przecież wojsko to początkowo z odwagą walczyło z wojskami Katarzyny II i nie zamierzało się poddać. Targowiczanie i Rosjanie udawali, że wojna nie ma miejsca, mimo że rosyjskie dywizje przekroczyły granice kraju, prowadząc bitwy i plądrując mienie. Bez wsparcia Rosji, Targowica nie miałaby szans na powodzenie. Wątek pomocy z zagranicy jest kluczowy; rezygnacja z niepodległości była ceną, jaką targowiczanie byli gotowi zapłacić. W ironiczny sposób nazywali brutalne działania okupantów „przyjacielskimi”. Targowiczanie podszywali się pod patriotów, znosząc swobody pod pretekstem ich obrony — znajomy scenariusz także w dzisiejszych czasach. Autor, uznany historyk i pisarz, często przywołuje świadectwa uczestników tych wydarzeń, co dodaje jego pracy głębi i autentyzmu. Dzięki temu dziełu lepiej rozumiemy przyczyny porażek narodowych zarówno w przeszłości, jak i w czasach bliższych naszym, aż po rok 2024. Książka profesora Smoleńskiego pochłania czytelnika, wywołując czasem silne emocje. Ozdobiona jest 136 ilustracjami, które wspaniale dopełniają obraz tamtej epoki.