Jan Paweł II. Analiza Krytyczna

Książka Tadeusza Bartosia poruszająca temat Jana Pawła II, zatytułowana „analiza krytyczna”, wyróżnia się spośród innych polskich publikacji dotyczących papieża zmarłego w 2005 roku. Autor, będący uznanym teologiem, publicystą oraz byłym dominikaninem, nie ogranicza się do pochwał, ale poddaje papieża szczegółowej krytycznej ocenie. Bartoś nie tylko uznaje zasługi Karola Wojtyły, ale również naświetla błędy jego pontyfikatu, takie jak zaniedbanie spraw kościelnych, koncentracja władzy, nieumiejętność słuchania alternatywnych perspektyw oraz brak dialogu, zwłaszcza dotyczącego ewolucji teologii, reform kościelnych, teologii wyzwolenia, antykoncepcji, celibatu, wychowywania duchownych (i tuszowania skandali), a także pojęć prawdy i wolności.

Zaskakujące jest, że gdy za granicą takie opinie są powszechne, w Polsce nie zyskują one rozgłosu. W kręgu polskich krytyków papieża, głosy krytyczne są często automatycznie przypisywane do radykalnych antyklerykałów, a osądy potocznie formułowane są z pozycji klęczek. Według Bartosia, konfrontacja różnorodnych poglądów jest warunkiem uczciwości intelektualnej i kluczem do głębszego zrozumienia. Autor bada mit Karola Wojtyły jako ostatniego Wielkiego Romantyka, nawiązując do przepowiedni Juliusza Słowackiego o słowiańskim papieżu i analizuje rolę Jana Pawła II jako duchowego lidera przez pryzmat polskiego mesjanizmu.

Bartoś przedstawia koncepcję religii i teologii Jana Pawła II, w której dominują kwestie etyczno-moralne, krytykując zamknięcie papieża na dialog z odmiennymi perspektywami, nawet wewnątrz Kościoła. Zajmuje się także analizą Opus Dei, organizacji, która cieszyła się szczególnym uznaniem papieża. Na koniec podsumowuje ponad 26-letni pontyfikat Wojtyły, zwracając uwagę na jego rolę w upadku komunizmu oraz utrzymaniu duchowej kondycji Polaków, zadając pytania o przyszłość polskiego katolicyzmu.

Tadeusz Bartoś, urodzony w 1961 roku, to ceniony filozof i teolog, często komentujący wydarzenia kościelne na łamach „Gazety Wyborczej”, „Tygodnika Powszechnego” czy „Dziennika”. Do jego dorobku należą m.in.: "Ścieżki wolności" oraz "Wolność, równość, katolicyzm".